πενταμηνίτες “οφελούμενοι”? ή σύγχρονοι σκλάβοι σε γαλέρα?

1888672_424843814317114_341549503_nΗ ερώτηση ειναι καθαρά ρητορική.Η απάντηση είναι γνωστή εκ των προτέρων: οι κατ’ εφημισμό “οφελούμενοι” δε είναι παρά οι νέοι “δούλοι” σε συνθήκες γαλέρας.Πολλές ώρες δουλειάς συχνά επικίνδυνης και κακοπληρωμένης χωρίς κανένα δικαίωμα.Οι  μαρτυρίες των ίδιων των εργαζόμενων  σε αυτές τις εργασιακές συνθήκες που μονο μεσαίωνα θυμίζουν μόνο οργή μπορεί να προκαλέσουν.

Ιδού πως περιγράφουν και μεταφέρουν με τις μαρτυρίες τους την κατάσταση που βιώνουν οιεργαζόμενοι στα «πεντάμηνα» της «κοινωφελούς εργασίας», σε σύσκεψη που οργάνωσε πριν από λίγο καιρό το Συνδικάτο ΟΤΑ Αττικής.

Ηεργαζόμενη – νοσηλεύτρια – η Δ.Μ., περιγράφει την περιπλάνησή της από υπηρεσία σε υπηρεσία. «Δεν ξέρανε πού να μας τοποθετήσουν. Κυρίως ειδικότητες νοσηλεύτριες, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι. Ξεκίνησα από το κολυμβητήριο του δήμου, με πήγανε σε παιδικό σταθμό όπου έκανα τη βρεφοκόμο, όπως κι άλλες νοσηλεύτριες που συνέχισαν στους παιδικούς. Αντέδρασα γιατί το θεώρησα ότι ήταν εκτός αντικειμένου, αλλά και επικίνδυνο για τα παιδιά, επειδή έπρεπε να ασκήσουμε παιδαγωγικό έργο που εμείς δεν έχουμε εκπαιδευθεί για κάτι τέτοιο. Υπάρχουν βρεφοκόμες που τις έχουν βάλει σε ΚΑΠΗ. Μετά από δύο παιδικούς σταθμούς με πήγανε σε ΚΑΠΗ, τώρα δουλεύω στο κολυμβητήριο. Αυτό ισχύει για πολλές ειδικότητες.

Για το θέμα του ωραρίου: Ενώ η σύμβασή μας λέει 7.30 π.μ. – 3.30 μ.μ., μπορεί να δουλεύουμε απόγευμα. Εμείς στο κολυμβητήριο δουλεύουμε και Σάββατο και Κυριακή. Με κυλιόμενο ωράριο, πρωί, μεσημέρι ή απόγευμα».

Η Ε.Κ. επισήμανε ότι όταν πρωτοπήγαν να πιάσουν δουλειά, «μας αντιμετώπιζαν σαν τους φουκαριάρηδες που βρήκανε επιτέλους μια θεσούλα». Στο πλαίσιο αυτό, οι αρμόδιοι από τους δήμους θεώρησαν ότι δεν έχουν δικαιώματα και «για να πάρουμε μέσα ατομικής προστασίας, ο Σύλλογος σήκωσε ολόκληρη υπόθεση».

Ανάλογη κατάσταση περιγράφει και η εργαζόμενη Α.Κ. Λέει χαρακτηριστικά: «Μας είπανε ότι θα χρειαστούμε στην καθαριότητα, αν και προσληφθήκαμε ως “γενικών καθηκόντων”. Οι περισσότερες κοπέλες κάνουν καθαριότητα στο δρόμο και μια μέρα τη βδομάδα βγαίνουμε στο παζάρι. Συνθήκες μες στο κρύο και τη βρωμιά. Με τα παπούτσια μας και τα ρούχα μας, απλά μας έχουν ένα γιλέκο και ένα ζευγάρι γάντια και καθαρίζουμε μια τεράστια έκταση. Ούτε μέτρα υγιεινής, ούτε καν το γάλα».

Η ίδια εργαζόμενη αποκαλύπτει πως επιχειρούν να τους χρησιμοποιήσουν για να χτυπήσουν τα δικαιώματα και των άλλων εργαζομένων: «Οταν κάποια στιγμή απεργούσαν καθαρίστριες στα σχολεία, είχανε τη φαεινή ιδέα να μας στείλουν να καθαρίσουμε. Δηλαδή να σπάσουμε την απεργία, κάτι που δεν έγινε».

Και σαν να μην φθάνουν οι  άθλιες συνθήκες δουλειάς,οι εργαζόμενοι έχουν συχνα να αντιμετωπίσουν και τις απειλές απο τους δημάρχους που παίζουν ρόλο αφέντη-δερβέναγα:«Αρχισε μια αντιμετώπιση από τον αντιδήμαρχο ότι “προσέξτε γιατί μπορεί να σας απολύσω”. Δηλαδή μια αντιμετώπιση εκφοβιστική. Ευτυχώς εκεί ήταν δίπλα μας ο Σύλλογος ο οποίος μας βοηθούσε και αισθανθήκαμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας», είπε η εργαζόμενη Ε.Κ.

Η Δ.Μ. πρόσθεσε πως οι δημοτικές αρχές «προσπαθούν να δείξουν ότι είναι κοντά μας, αλλά όταν βλέπουν μια ουσιαστική αντίδραση, δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο, ότι είναι απέναντί μας». Ανάλογα, η εργαζόμενη Α.Κ. επισήμανε: «Κάθε φορά που υπάρχει αντίδραση, υπάρχει πανικός. Μας λένε “θα σας κόψουμε το πρόγραμμα, θα φύγετε”».

Πολύ χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του εργαζόμενου Α.Ι. Μεταξύ άλλων σημείωσε στην τοποθέτησή του στη σύσκεψη: «Την πρώτη φορά με έστειλαν στην καθαριότητα. Τη δεύτερη μέρα ασφαλτόστρωση. Οταν ζήτησα γάντια, μου είπαν “δεν έχουμε”. Ο νέος χρόνος μας έφερε γάντια κηπουρικής που πρέπει να τα χρησιμοποιώ και στην άσφαλτο και στην καθαριότητα σκουπιδιών. Υφασμάτινα γάντια, που μόλις βάζεις τα χέρια σε μια βρεγμένη σακούλα, τα βρώμικα υγρά έχουν μπει μέσα. Αν προηγουμένως έχω πληγωθεί από τα εργαλεία της ασφαλτόστρωσης, θα μολυνθώ ή όχι;».

Περίπου 40 χιλιάδες εργαζόμενοι απασχολούνται αυτή τη στιγμή στους ΟΤΑ μέσω των λεγόμενων προγραμμάτων «κοινωφελούς εργασίας». Η κυβέρνηση έχει ήδη εξαγγείλει ότι θα προσληφθούν ακόμα 90 χιλιάδες μέσω αυτών των προγραμμάτων την περίοδο 2014-2015.

Με δεδομένο ότι οι μόνιμοι υπάλληλοι στους ΟΤΑ αριθμούν περί τους 65 χιλιάδες, είναι φανερό ότι οι κυβερνήσεις και αφεντικά δεν δημιουργούν απλά μια ακόμα σχέση εργασίας, αλλά και μια τεράστια στρατιά πολύ φθηνού, ευέλικτου και χωρίς κανένα δικαίωμα εργατικού δυναμικού, που μέσα στ’ άλλα αξιοποιείται για τη γενίκευση των ελαστικών μορφών απασχόλησης και το ολοκληρωτικό χτύπημα της μόνιμης και σταθερής δουλειάς.

Μια απλή ανάγνωση των όρων απασχόλησης στα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» δείχνει το βάθος των ανατροπών που επιχειρούνται συνολικά στην αγορά εργασίας: Απασχολούνται μόνο για πέντε μήνες και πληρώνονται μέχρι 490 ευρώ καθαρά το μήνα, αν είναι 25 ετών και άνω, και μέχρι 425 ευρώ το μήνα έως 25 ετών. Λέμε «μέχρι», επειδή οι εργαζόμενοι αυτοί πληρώνονται – τουλάχιστον έως τώρα – με βάση το μεροκάματο και όχι με μισθό. Δηλαδή, δεν πληρώνονται για τις αργίες ή αν χρειαστεί να λείψουν για κάποιον άλλο λόγο.

Μία περίπτωση χαρακτηριστική ασυδοσίας και εργοδοτικής αυθαιρεσίας  είναι οι εργαζόμενοι στο Δήμο Πετρούπολης μέσω  αυτών  τών προγράμματων, οι οποίοι πληρώθηκαν από τον ΟΑΕΔ για το μήνα Δεκέμβρη από 350 έως 355 ευρώ, λόγω των πολλών αργιών! Να σημειωθεί ότι ακόμα και γι’ αυτά τα λεφτά, χρειάστηκε να παρέμβει το Συνδικάτο στον ΟΑΕΔ, καθώς δούλευαν πάνω από 40 μέρες χωρίς να έχουν πληρωθεί ούτε ένα ευρώ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού της Περιφέρειας Αττικής, στα μέσα Γενάρη, σε επίσημο έγγραφό της αναφέρει πως «ο δικαιούχος φορέας δεν υποχρεούται να καταβάλλει οποιαδήποτε άλλη παροχή ή ενίσχυση στους ωφελούμενους (ενδεικτικά αναφέρεται: άδεια, ασθένεια, επίσημη αργία), ενώ μέχρι τη λήξη του προγράμματος – διάρκειας πέντε μηνών – απολύονται αυτοδικαίως, χωρίς καμιά αποζημίωση και χωρίς να απαιτείται η έκδοση διαπιστωτικής πράξης». Δηλαδή, δεν έχουν το δικαίωμα ούτε να αρρωστήσουν!

Η Περιφέρεια Αττικής προσπάθησε επίσης να «παραχωρήσει» ορισμένους εργαζόμενους στο «Αττικό» Νοσοκομείο, ανοίγοντας το δρόμο ακόμα και στην «ενοικίαση» των εργαζομένων σε τέτοια προγράμματα. Πρόκειται για εργαζόμενους που κλήθηκαν να δουλέψουν σε ανθυγιεινές εργασίες, με πλήρες ωράριο και σε βάρδιες, χωρίς καν η ασφάλισή τους να αντιστοιχεί σε αυτές τις συνθήκες.

Ακόμα χειρότερα, οι εργαζόμενοι δεν θεωρούνται εργαζόμενοι αλλά «ωφελούμενοι» (!) και στη βάση αυτή δεν μπορούν ούτε να απεργήσουν, όπως ενημερώθηκαν όσοι δήλωσαν συμμετοχή σε στάση εργασίας που είχε κάνει ο κλάδος των ΟΤΑ στις 10 Γενάρη.

Η λύση? η αυτοοργάνωση μέσα από οριζόντιες και αντιιεραρχικές συλλογικότητες όπως  η συνέλευση ανέργων-εργαζομένων στην κοινωφελή εργασία μακρυά απο κομματικά εξαρτημένες συνδικαλιστικές κινήσεις.Γιά έναν συνδικαλισμό απο τα κάτω.Για να μην ζήσουμε σαν δούλοι.

Η εργατική αυτοδιαχείριση στη Βενεζουέλα και ο Αυτοδιαχειριζόμενος Συνεταιρισμός Cecosesola

Η Σεκοσεσόλα (Cecosesola – Central de Cooperativas de Servicios Sociales del Estado Lara), το Κέντρο των Συνεταιρισμών Κοινωνικών Υπηρεσιών του κρατιδίου της Λάρα στην Βενεζουέλα, είναι ένα δίκτυο 52 αυτονόμων και αυτοδιαχειριζόμενων συνεταιρισμών που επικεντρώνεται κυρίως στην παραγωγή τροφίμων, παρέχοντας επίσης ιατρικές και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στα πάνω από 20.000 μέλη του και την κοινότητα.

Το δίκτυο περιλαμβάνει αγροτικούς συνεταιρισμούς οικολογικής αλλά και συμβατικής καλλιέργειας. Αποτελείται επίσης από επιχειρήσεις επεξεργασίας τροφίμων, που παράγουν μεταξύ άλλων γλυκά, μαρμελάδες, σάλτσες, ζυμαρικά και ψωμί. Όπως στην περίπτωση του συνεταιρισμού γυναικών με το όνομα «8 Μαρτίου», στις περισσότερες από αυτές τις αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις επεξεργασίας τροφίμων εργάζονται κυρίως γυναίκες. Τα προϊόντα μεταφέρονται κάθε Σαββατοκύριακο απευθείας στα κοινοτικά παζάρια της Σεκοσεσόλα, στα οποία επίσης πωλούνται βασικά προϊόντα μαζικής παραγωγής. Καθώς δεν υπάρχουν μεσάζοντες, οι τιμές βρίσκονται κάτω από το μέσο όρο της αγοράς, ευνοώντας έτσι ιδιαίτερα τους κάτοικους στις φτωχές γειτονιές της περιοχής.

Ίσες αμοιβές, κυκλικός καταμερισμός εργασίας
Ακόμη, οι συνεταιρισμοί έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν πολύ καλές αμοιβές σε σύγκριση με αυτούς που επικρατούν στην αγορά εργασίας. Στην Σεκοσεσόλα όλοι οι εργάτες λαμβάνουν την ίδια αμοιβή ανεξαρτήτως από το είδος της εργασίας τους, την οποία ωστόσο αποφεύγουν να αποκαλούν «μισθό» γιατί θυμίζει καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και εργασίας. Προτιμούν αντίθετα την ονομασία «anticipo» (αντισίπο), δηλαδή το χρηματικό ποσό που παίρνουν κάθε βδομάδα που αποτελεί ένα ποσοστό από το αναμενόμενο κέρδος στο τέλος της χρονιάς. Επίσης, στον καταμερισμό εργασίας ακολουθούν μια κυκλική μέθοδο. Με την λογική αυτή, κάθε εργάτης πρέπει να κάνει κάθε είδος δουλειάς και κανείς δεν πρέπει να παραμένει στην ίδια απασχόληση σε όλη του την ζωή. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει δίκαιη μοιρασιά της δουλειάς. Ένα άτομο μπορεί να δουλέψει μια περίοδο στο παζάρι, μετά στην κουζίνα, ως λογίστρια, ως καθαριστής, σαν αγρότης, στην μεταφορά κ.ο.κ.. Έτσι, ενισχύεται η ανταλλαγή εμπειριών και η κινητικότητα εργατών μεταξύ διαφορετικών συνεταιρισμών και τοποθεσιών.
Κάθε βδομάδα οι εργάτες συγκεντρώνονται σε συνελεύσεις διαχείρισης όπου συλλογικά και δημοκρατικά παίρνουν όλες τις αποφάσεις που αλλού συνήθως λαμβάνονται από αφεντικά και διοικητικά στελέχη. Βεβαίως, αυτή η διαδικασία πλατιάς συμμετοχής είναι πολύ χρονοβόρα, αλλά αντιμετωπίζεται ως μέρος της εργασίας και φυσικά ο χρόνος αυτός πληρώνεται σαν κανονική δουλειά.
Το πλεόνασμα που παράγεται στην αγροτική καλλιέργεια, την παραγωγή επεξεργασμένων τροφίμων και στα παζάρια, χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για τις κοινωνικές υπηρεσίες υγείας, τελετών και ταμιευτηρίου. Τα «κοινωνικά ταμιευτήρια» προσφέρουν δάνεια με χαμηλό επιτόκιο στους συνεταιρισμούς, στους εργάτες αλλά και σε απλούς πολίτες – με απόλυτη ανεξαρτησία από το κράτος και τις τράπεζες. Αυτό βοηθά τους συνεταιρισμούς να κάνουν επενδύσεις για μηχανές, συσκευές και άλλα απαραίτητα έξοδα. Σύμφωνα με τους εργάτες, τα ιδιωτικά δάνεια έχουν βοηθήσει ένα μεγάλο μέρος των μελών των συνεταιρισμών να καλυτερεύσουν το βιοτικό τους επίπεδο˙ για παράδειγμα, με την αγορά ενός διαμερίσματος όταν πια ένα δωμάτιο δεν είναι αρκετό για μια οικογένεια τριών γενιών.
Επεκτείνοντας το δίκτυο υγείας που αποτελείται από κοινοτικά κέντρα υγείας της γειτονιάς, η Σεκοσεσόλα εγκαινίασε το 2010 ένα μεγάλο νοσοκομείο στο Μπαρκισιμέτο, την πρωτεύουσα του κρατιδίου της Λάρα, στο που κατασκευάστηκε αποκλειστικά με δικά τους οικονομικά μέσα, χωρίς κρατικά ή τραπεζικά δάνεια. Εκεί παρέχονται υπηρεσίες συμβατικής αλλά και εναλλακτικής ιατρικής, όπως βελονισμός, υδροθεραπείες και άλλα.

Απόλυτη αυτονομία
Επειδή η Σεκοσεσόλα είναι ένα σπουδαίο παράδειγμα οικονομίας αλληλεγγύης με εργασιακές σχέσεις διαφορετικές από τις καπιταλιστικές, θα μπορούσε να εμπνεύσει εργάτες και στην Ελλάδα όπου η αναζήτηση και εφαρμογή εναλλακτικών δρόμων έχει γίνει απολύτως απαραίτητη. Θα άξιζε λοιπόν να μάθουμε κάποια πράγματα για το «μυστικό» της επιτυχίας της. Το κύριο μήνυμα είναι η απόλυτη απόρριψη επιδότησης από πολιτικούς, κόμματα, από το κράτος, τις τράπεζες, τις εταιρείες και ούτω καθεξής, με σκοπό την διαφύλαξη της οικονομικής τους ανεξαρτησίας. Ό,τι χρειαστεί πρέπει να παραχθεί και να δημιουργηθεί με τον κόπο της εργασίας. Σύμφωνα με τα μέλη της Σεκοσεσόλα, η αποδοχή οικονομικής βοήθειας μακροπρόθεσμα οδηγεί σχεδόν πάντα σε εξαρτήσεις και διαφθορά και γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγεται.
Προσπάθειες αντιγραφής του μοντέλου της Σεκοσεσόλα σε άλλες χώρες απέτυχαν σχεδόν καθολικά λόγω εξωτερικών επιδοτήσεων από διεθνείς οργανισμούς και κρατικά ιδρύματα.
Αλλά και στην ίδια την Βενεζουέλα το κίνημα των συνεταιρισμών αντιμετώπισε πολλά προβλήματα λόγω των κατά τα άλλα καλοπροαίρετων μέτρων της κυβέρνησης. Το 2004, ο Τσάβες, θέλοντας να προωθήσει την «τρίτη οικονομική στήλη» των συνεταιρισμών -δίπλα στις κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις- ξεκίνησε ένα πρόγραμμα υποστήριξής τους. Λόγω των φορολογικών πλεονεκτημάτων και των φτηνών δανείων για τους συνεταιρισμούς, μέσα σε λίγα χρόνια εμφανίστηκαν από το πουθενά εκατοντάδες χιλιάδες υποτιθέμενοι συνεταιρισμοί. Μετά από μερικά χρόνια το μεγαλύτερο μέρος αυτών των νέων συνεταιρισμών έκλεισαν. Το σύστημα δεν λειτούργησε και οδήγησε στην διαφθορά. Οι λίγοι που παραμένουν ακόμη μέχρι σήμερα είναι βασικά καπιταλιστικές εταιρείες χρησιμοποιώντας σαν έμβλημα την κίτρινη σφραγίδα με τα τρία πράσινα έλατα -το διεθνές σύμβολο των συνεταιρισμών.

Η γέννηση της… ουτοπίας
Η Σεκοσεσόλα αντιθέτως πέρασε από μια διαδικασία σχηματισμού που διήρκησε πάνω από 40 χρόνια. Ξεκίνησαν το 1967 με ένα γραφείο τελετών και την υπηρεσία τοπικής μεταφοράς. Τα λεωφορεία αυτά καταστράφηκαν σε ένα σαμποτάζ υποκινούμενο από πολιτικούς που είδαν στον συνεταιρισμό αυτόν έναν πολιτικό κίνδυνο, καθώς λειτουργούσε καλύτερα από τις δημόσιες υπηρεσίες. Έτσι, ο συνεταιρισμός βρέθηκε ξαφνικά με ένα τεράστιο χρέος που έπρεπε με κάποιο τρόπο να πληρωθεί. Γι’ αυτό οδηγήθηκαν στην ιδέα των παζαριών και στην ενσωμάτωση αγροτικών συνεταιρισμών στο γενικό δίκτυο. Τελικά, μετά από 2 δεκαετίες σκληρής δουλειάς και χαμηλής έως ανύπαρκτης χρηματικής αποζημίωσης για τα μέλη, κατάφεραν να ξεπληρώσουν το σύνολο του χρέους, αυξάνοντας από εκεί και έπειτα τους μισθούς και την επένδυση σε κοινωνικές υπηρεσίες. Συνεπώς, χρειάζεται φοβερή υπομονή και επιμονή για την ολοκλήρωση τέτοιων έργων. Όπως είπε και ο πολιτειολόγος Τζον Χολογουέι, όταν επισκέφθηκε την Σεκοσεσόλα:
Η επανάσταση είναι μια σούπα που μπορεί να μαγειρευτεί μόνο σιγοβράζοντας.
Κατά την γνώμη των εργατών της Σεκοσεσόλα, η ελεημοσύνη και η φιλανθρωπία δεν αποτελεί διέξοδο από την φτώχεια. Έτσι, ένα από τα σλόγκαν τους βασίζεται στο κινέζικο ρητό που λέει ότι
αντί να δίνεις ψάρι στον φτωχό, καλύτερο είναι να τον μάθεις να ψαρεύει.
Εκείνοι όμως το επεκτείνουν αυτό και λένε πως
δεν φτάνει να διδάξεις το ψάρεμα σε κάποιον, αλλά πρέπει να ψαρεύουμε όλοι μαζί
και μέσα από την κοινή εμπειρία μαθαίνουν συλλογικά και προχωράνε. Πράγματι, οι σύντροφοι και συντρόφισσες μορφώνονται μέσα από την εργασία. Υπάρχουν αρκετοί που δεν έχουν τελειώσει ούτε το δημοτικό, ξεκίνησαν στο χωράφι ή στο παζάρι και τώρα ασκούν την δουλειά του λογιστή, έμαθαν να οδηγούν ή έγιναν βελονιστές.

Οι δυσκολίες
Βέβαια δεν είναι όλα ρόδινα ούτε στην «ουτοπία» της Σεκοσεσόλα. Ένα μεγάλο πρόβλημα παρουσιάζεται με την «αυτο-εκμετάλλευση». Οι εργάτες δουλεύουν πάρα πολύ με ελάχιστα διαλείμματα, άδειες και λίγα ρεπό που συχνά οδηγεί σε προβλήματα υγείας.
Κανείς δεν ομολογεί ότι χρειάζεται ξεκούραση μήπως φανεί στους συντρόφους ως τεμπελιά. Όταν δεν υπάρχει αφεντικό, όλοι οι εργάτες γίνονται τα μάτια ενός συλλογικού αφεντικού και η κοινωνική πίεση είναι αποτελεσματική στην επιβολή πειθαρχίας.
Τέτοιες κριτικές προβληματίζουν τις συνελεύσεις, οι οποίες προσπαθούν να βρουν λύσεις μέσα από χρονοβόρες συζητήσεις. Γι’ αυτό και η Σεκοσεσόλα δεν είναι μια στατική οργάνωση αλλά ένας δυναμικός οργανισμός που αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς, βεβαίως μέσα σε μεγάλα χρονικά διαστήματα, με αργό ρυθμό.
Αλλά θα μπορούσε γενικά να λειτουργήσει και διαφορετικά; Είναι δυνατή η ίδια απόδοση με λιγότερη δουλειά, λιγότερη πίεση και περισσότερες ελευθερίες; Θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό και στην Ευρώπη, όπου η ατομική ελευθερία είναι τόσο κεντρική;
Μπορούμε να μάθουμε πολλά από «τον Νότο». Ένα σημαντικό προτέρημα που έχει η Σεκοσεσόλα σε σχέση με ανάλογες δομές στην Ελλάδα, εκτός από μια γενικά πιο υποστηρικτική νομοθεσία, είναι ότι έχουν δημιουργήσει μια ολόκληρη αλυσίδα παραγωγής που τους ξελαφρώνει από μερικούς εξαναγκασμούς του καπιταλισμού, στον οποίο βεβαίως είναι ακόμα εκτεθειμένοι. Ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός μπορεί να θέσει και εναλλακτικούς συνεταιρισμούς σε σοβαρό κίνδυνο εάν δεν λάβουν επαρκή μέτρα όπως, για παράδειγμα, την δημιουργία ενός δικτύου εμπορίας με όρους αλληλέγγυας οικονομίας.

Εφόσον η Ελλάδα περνάει μια περίοδο παρόμοια με τις εμπειρίες πολλών χωρών της Λατινικής Αμερικής στις δεκαετίες του ’80 και ’90, ίσως μπορούμε να μάθουμε από τους τρόπους αντίδρασης και τις διεξόδους δημιουργικών και ανυπότακτων εργατών, ώστε να μην ξεκινήσουμε κι εμείς από το μηδέν, να μην κάνουμε τα ίδια λάθη και να προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε ιδέες με τον δικό μας τρόπο που λειτούργησαν στο Μεξικό, στην Αργεντινή, στην Βολιβία… ή στην Βενεζουέλα, στην προσπάθεια της ενίσχυσης της εργατικής εξουσίας στην κοινωνία και του εργατικού και κοινωνικού ελέγχου στα μέσα παραγωγής.

Δαλιδά Ρεουβέν-Σεμία

μέλος της Επιτροπής Διεθνούς Αλληλεγγύης των I.W.W.