31 Γενάρη , η ημερομηνία που είναι η, ας πούμε, επέτειος της θανάτωσης του Guy Fawkes και την ομάδας του, από κάτι που έμεινε κατόπιν γνωστό ως η Συνωμοσία της Πυρίτιδας. Η πεποίθηση που υπερισχύει είναι πως τον 17ο αιώνα επιχείρησε να τινάξει στον αέρα το κοινοβούλιο για να αποσταθεροποιήσει την βρετανική κυβέρνηση.
Ήρθε και η κινηματογραφική version όπου ένας επαναστάτης με την μάσκα του Guy Fawkes καταφέρνει να φέρει τα πάνω κάτω και έτσι η πεποίθηση αυτή πήρε διαστάσεις. Αιώνες αργότερα η μάσκα αυτή που απεικονίζεται στην ταινία και θεωρείται πως είναι ίδια με αυτήν που φορούσε ο Guy Fawkes και οι συνεργάτες του, όταν διοργάνωναν την συνωμοσία τους, θεωρείται το σύμβολο αρκετών χακτιβιστών, αυτών που συνηθίζουν να αποκαλούν ως Anonymous.
Τι επιχείρησε όμως να κάνει ο Guy Fawkes τον 17ο αιώνα; Είναι πράγματι ένα σύμβολο και η πράξη του επαναστατική; Αμέτρητοι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο τόσους αιώνες μετά τον θεωρούν σύμβολο, έγινε τραγούδι, ταινία, έμπνευση. Σίγουρα θα έχετε διαβάσει τους παρακάτω στίχους που τόσο πολύ αναπαρήγαγαν οι… “χέλληνες” Anonymous (αν υπάρχει τέτοιο πράγμα) και με ευλάβεια επαναλαμβάνουν κάθε 5η Νοέμβρη:

Remember, remember the fifth of November, the Gunpowder Treason and Plot,
I know no reason, why Gunpowder Treason should ever be forgot.

Θυμήσου, θυμήσου την 5η Νοέμβρη, την Προδοσία της Πυρίτιδας και της συνομωσίας
Δεν βρίσκω το λόγο γιατί η Προδοσία της Πυρίτιδας πρέπει ποτέ να ξεχαστεί.

Ο Fawkes (13/04/1570-13/01/1606) ήταν γνωστός μαχητής για την Ισπανία και την καθολική εκκλησία. Σκοπός του λοιπόν ήταν να τελειώσει την προτεσταντική επανάσταση στην Αγγλία και να επαναφέρει την καθολική κυριαρχία.
Κάποιες εκδοχές της ιστορίας του, τον θέλουν μαζί με τους συντρόφους του να έχουν σκάψει ένα λαγούμι κάτω από τα ανάκτορα, προκειμένου να ανατινάξουν στον αέρα την προτεσταντική αριστοκρατία και τα μέλη των δύο οίκων του Αγγλικανικού Κοινοβουλίου. Η αλήθεια όμως, είναι πως αυτό με το λαγούμι δεν συνέβη έτσι ακριβώς. Τούνελ και λαγούμι ποτέ δεν έγινε καθώς θα έπρεπε να αποθηκεύουν και να βγάζουν έξω σε βαρέλια το χώμα και τα μπάζα. Αντιθέτως, υπήρξε ένα κελάρι, τ’ οποίο βρισκόταν κάτω από τα ανάκτορα και αυτό από τύχη, κατάφερε να το νοικιάσει ο Fawkes και η ομάδα του. Έτσι, μέχρι τον Μάρτη του 1605 είχαν γεμίσει το κελάρι με 36 βαρέλια, τα οποία εκτιμάται ότι περιείχαν συνολικά 2,5 τόνους πυρίτιδα.
Από εκεί και πέρα, αν και με μικρές διαφοροποιήσεις που ωστόσο δεν επηρεάζουν την ουσία, η ιστορία είναι πως εξ’ αιτίας ενός γράμματος που έπεσε στα χέρια του Γραμματέα του Κράτους και προειδοποιούσε κάποιους Καθολικούς για την επικείμενη επίθεση, άρχισαν έρευνες με αποτέλεσμα να ανακαλυφθεί και να συλληφθεί ο Fawkes και οι υπόλοιποι, σε μια επιδρομή στο κελάρι το πρωινό της 5ης Νοεμβρίου.

Χριστιανισμός VS Χριστιανισμού:

Πριν περάσουμε στην ουσία, ας δούμε τι συνέβαινε εκείνη την εποχή, καθώς βρισκόμαστε στο 1605, μια πολύ ταραγμένη εποχή, όπου οι εκκλησίες και οι παπάδες έχουν τον πλήρη έλεγχο, εξουσία και πλούτο, ενώ ακόμα, τα ουρλιαχτά από τα μαρτύρια της “ιερής εξέτασης” των καθολικών στοιχειώνουν. Τα διάφορα διάσπαρτα μοναστήρια, καθολικά και προτεσταντικά, κατέχουν μεγάλο πλούτο, σαφώς κλεμμένο και προϊόντα βίας. Αυτό που συμβαίνει είναι πως γίνεται μια μάχη ανάμεσα στις δυο αριστοκρατίες για το ποια θα έχει τον έλεγχο, χρησιμοποιώντας αμφότερες οι πλευρές, ως θύματα τους οπαδούς τους που τους είχαν γαλουχήσει με φόβο για τα θεία και προπαγάνδα. “Τέχνες” που από ανέκαθεν γνώριζε καλά και χρησιμοποιεί διαχρονικά η κάθε θρησκεία, άλλωστε. Όπως και να έχει, ήταν η εποχή που ο χριστιανισμός ήταν στο μεγαλείο του και με το πραγματικό του πρόσωπο. Φόνοι, σκοτωμοί και απέραντη βια, στ’ όνομα του θεού, απλά και μόνο για να υπάρχει μια συγκεκριμένη ελίτ στην εξουσία. Μην ξεχνάμε πως και οι προτεστάντες και οι καθολικοί, είναι χριστιανοί.

Ο ίδιος ο Guy Fawkes, γόνος καθολικής και μάλιστα φανατικής οικογενείας, υπήρξε χαμηλόβαθμος αξιωματικός του στρατού και ως εκ τούτου, δεν εκπλήσσει που βρέθηκε μπροστά σε μια τέτοια περίσταση, καθώς στην ουσία δεν ήταν τίποτε περισσότερο από έναν φανατικό. Έτσι, οι διάφορες συγκυρίες και καταστάσεις τον οδήγησαν σε αυτή την συνωμοσία, καθώς την συγκεκριμένη χρονική περίοδο το ντέρμπι στις σφαγές και την εξουσία, το είχαν κερδίσει οι προτεστάντες.
Φτάνοντας στο χρονικό σημείο, όπου είχε αποφασιστεί η συνωμοσία, είχε εύκολα νοικιαστεί το κελάρι και είχαν αποκτηθεί τα βαρέλια με την πυρίτιδα, αξίζει να δούμε ορισμένες λεπτομέρειες: Ο ίδιος ο Fawkes, όταν γινόταν όλο αυτό με τα βαρέλια δεν ήταν εκεί, μα έλειπε σε ταξίδι στην Ισπανία. Η διαδικασια με την πυρίτιδα και τα βαρέλια έγινε δυο φορές, καθώς την πρώτη ανακαλύψανε πως το μπαρούτι ήταν κατεστραμμένο.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο, ήταν πως είχε εκ’ των προτέρων κανονιστεί ένα σχέδιο διαφυγής προς το Midlands, με την διαφορά πως από τους 13 συνωμότες, αυτό ήταν μόνο για τον Fawkes. Αυτό επειδή, εκτός από δεξιοτέχνης των πυροτεχνημάτων (αυτός θα άναβε το φιτίλι), είχε καταφέρει να πείσει τους άλλους πως ήταν και πολύ ικανός διπλωμάτης, μπορώντας έτσι να πείσει τους υπόλοιπους καθολικούς των Midlands για την ιερότητα και αγνότητα της πράξης του.
Σε αυτό σίγουρα, έπαιξε γεγονός και η εμφάνισή του, καθώς ήταν όμορφος άντρας και με θέρμη στον λόγο του, καθώς αυτά που έλεγε τα πίστευε βαθύτατα και ο ίδιος.

Το τέλος της συνωμοσίας:

Τελικά, όπως γνωρίζουμε η κάθε ιστορια έχει και έναν ρουφ και όχι μόνο και έτσι οι στρατιώτες του βασιλιά, τα ξημερώματα της 5ης Νοέμβρη, έστησαν καρτέρι στον Fawkes, τον οποίο και τελικά συνέλαβαν. Ο Fawkes προσήχθη στο δωμάτιο του Βασιλιά κατά τις μία το πρωί, όπου είχαν συγκεντρωθεί όλοι οι υπουργοί. Διατηρούσε μια αμυντική συμπεριφορά, μην κρύβοντας όμως τις προθέσεις του. Όταν ο Βασιλιάς τον ρώτησε για ποιο λόγο ήθελε να τον σκοτώσει, ο Fawkes απάντησε ότι ο Πάπας τον είχε αποκηρύξει (εννοώντας τον Βασιλιά), προσθέτοντας ότι:

οι επικίνδυνες αρρώστιες χρειάζονται άμεσες θεραπείες.

Επίσης εξέφρασε στους τοπικούς άρχοντες της Σκωτίας την πρόθεσή του να ανατινάξει και το κτίριο της κυβερνητικής αρχής στη Σκωτία. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στον Πύργο του Λονδίνου, όπου και ανακρίθηκε με βασανιστήρια. Αν και τα βασανιστήρια εκείνο τον καιρό απαγορεύονταν, σύμφωνα με την προσταγή του βασιλιά:

αρχικά να χρησιμοποιηθούν ήπια βασανιστήρια, τα οποία όμως να αυξηθούν προς τα χειρότερα, ώστε ο Θεός να επιταχύνει την καλή δουλειά σας.

Ο θεός, πάντα ο θεός, είδατε;

Αν και ο Fawkes αρχικά άντεξε στα βασανιστήρια, τελικά υπέκυψε σε προφορική ομολογία την 8η Νοεμβρη, ενώ την 10η Νοέμβρη έγινε και γραπτή ομολογία. Χαρακτηριστική είναι η τρεμουλιαστή μορφή της υπογραφής του Fawkes στην ομολογία, μορφή η οποία υποδηλώνει τα συνεχή βασανιστήρια στα οποία βρισκόταν. Από εκεί και πέρα, αντιλαμβανόσαστε και πώς δούλεψαν τ’ αντίποινα, διανθισμένα όπως πάντα, από την χριστιανική διδασκαλία: Ως συνωμότες θεωρήθηκαν όλοι όσοι είχαν ακόμα και εργασιακή ή τυπική σχέση με κάποιον από τους 13 συνωμότες. Η δίκη που ακολούθησε ήταν αρκετά σύντομη (διήρκεσε μόνο μία ημέρα) και το αποτέλεσμα προκαθορισμένο και προαποφασισμένο: ο Fawkes και οι συνεργάτες του καταδικάστηκαν σε κρέμασμα και διαμελισμό για προδοσία και απόπειρα δολοφονίας και εκτελέστηκαν στις 31 Ιανουαρίου του 1606.
Τα μετέπειτα όλου αυτού, μάλλον υπήρξαν άσχημα για τους καθολικούς, καθώς εκτός από τα 200 χρόνια έως ότου αποκτήσουν σχεδόν ίσα δικαιώματα, ενώ η συνωμοσία ως πράξη απλά προσδιορίστηκε ως σχέδιο προδοσίας και, όχι μόνο, δεν βοήθησε αλλά έφερε και πολλούς πιστούς καθολικούς σε δύσκολη θέση. Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως μέχρι και σήμερα αρχηγός της αγγλικανικής εκκλησίας είναι ο εκάστοτε βασιλιάς της αγγλίας. Εξακολουθεί δηλαδή, να υπάρχει ο ίδιος λόγος για τον οποίο αντέδρασαν τότε οι άνθρωποι στις πόλεις της αγγλίας (αν και η μεγαλύτερη αντίδραση προήλθε από την ύπαιθρο). Και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραβλέπουμε πως η τότε άρχουσα τάξη, είχε αντιληφθεί πολύ καλά πως ο προτεσταντισμός ευνοούσε τους «αστούς», δηλαδή εκείνους που ευνοούν τον εκχρηματισμό της οικονομίας.

Επαναστάτης; Τρομοκράτης; Ήρωας;

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως σαν πράξη αυτό που πήγαν να κάνουν ο Guy Fawkes και οι συνεργάτες του ήταν γενναίο. Ήταν τόση η δύναμη της πυρίτιδας όπου τα πάντα σε μεγαλη απόσταση θα διαλυόταν, ενώ τα σώματα των παρευρισκομένων στο ανάκτορο θα βρίσκοντας διαμελισμένα αρκετά μέτρα πιο μακρυά.

Τρομοκράτης;

Με τα δεδομένα της εποχής, δεν θα μπορούσε να ειπωθεί κάτι τέτοιο, καθώς ως όρος ήταν ανύπαρκτος.

Επαναστάτης;

Εξαρτάται πώς ορίζει κανείς τον επαναστάτη και την επανάσταση. Αν αυτή γίνεται για να αποτρέψει μια εξουσία και να φέρει στα πράγματα ομότιμα και δίκαια με οριζόντια δομή αποφάσεων τον λαό, προφανώς και νοείται ως επανάσταση.
Αν αυτή γίνεται ώστε να ανατρέψει μια εξουσία και στην θέση της να φέρει μια άλλη, μένοντας πάντα ο λαός ως υποτελής, τότε σίγουρα δεν μπορεί να νοηθεί ως τέτοια.
Και στην περίπτωσή μας ο Guy Fawkes, αυτό που επεδίωκε ήταν το δεύτερο, έχοντας και αναμφίβολα κεκτημένα τα ανταλλάγματα και τίτλους σε περίπτωση που όλα πηγαίναν όπως τα είχε σχεδιάσει.

Αν θέλαμε να το κάνουμε πιο σαφές αυτό, θα ήταν σα να λέγαμε, πως την ημέρα που θα γινόταν η ορκωμοσία στην βουλή, με ας πούμε την υπάρχουσα σύνθεση, να έπιαναν τον Τσίπρα στο υπόγειο που θα πήγαινε να τους ανατινάξει για να αναλάβει μετά αυτός.
Ένα τέτοιο πράγμα ακριβώς και ας χαμογελάτε με το παράδειγμα.

Ήρωας;

Νομίζω το είπαμε ήδη. Η πράξη τους ήταν γενναία, μα δεν ήταν ούτε έξυπνη, ούτε -το κυριότερο- ανιδιοτελής. Σε καμία περίπτωση άλλωστε δεν λογάριασαν τις παράπλευρες απώλειες αθώων ανθρώπων.
Από την άλλη, όπως συμβαίνει με τα πάντα, με το πέρασμα των αιώνων όλα διαστρεβλώνονται και έτσι μετά τον Μάκβεθ, το έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ που εμπνεύστηκε από τις συνωμοσίες εναντίον της ζωής του Βασιλιά Ιάκωβου Α’, τον John Lennon που στο άλμπουμ του John Lennon/Plastic Ono Band του 1970 χρησιμοποιεί ως τελευταίο στίχο το “Remember, remember, the 5th of November” στο τραγούδι με τίτλο “Remember” με μια έκρηξη ν’ ακούγεται αμέσως μετά τους στίχους αυτούς, τις αναφορές στα ποιήματα του T.S.Eliot, μα και η φράση:

ο Guy Fawkes ήταν ιδιοφυΐα

που βρίσκεται χαραγμένη κοντά στο κέντρο του δίσκου Queen is Dead των Smiths, μα και με το βιβλίο: Guy Fawkes or the Gunpowder Plot του Guy Fawkes or the Gunpowder Plot, κάτι που θα το χαρακτηρίζαμε ως ενα ανούσιο μελό ιστορικό ρομάντζο, με τον Guy να παρουσιάζεται σχεδόν ως υπερ-ήρωας, στην εποχή μας ο Guy Fawkes, έχει περάσει στην λίστα των 100 διασημότερων Βρετανών, όπου συν τ’ άλλα, βρίσκονται και…. “προσωπικότητες”, όπως ο David Beckham και στην λίστα των «50 μεγαλύτερων ανδρών του Yorkshire, μπορεί ο καθένας να βγάλει τα συμπεράσματά του. Ακόμα και στον Harry Potter υπάρχει αναφορά, καθώς ο φοίνικας του Dumbledor, ονομάζεται Fawkes, ενώ αν ψάξει κανείς θα βρει άπειρες αναφορές, ποιήματα, ιστορίες και ένα σωρό άλλα σχετικά που χάνονται στα βάθη των αιώνων. Το μόνο βέβαιο πάντως που καταρρίπτει κάθε παρομοίωσή του ως ενός αναρχικού επαναστάτη και άλλα τέτοια, είναι πως ο Guido Fawkes έχει προ πολλού αναχθεί σε εμβληματική μορφή της ριζοσπαστικής Δεξιάς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Ο Guy Fawkes σήμερα:

Η μεγαλύτερη σύνδεση ήταν, όπως είπαμε, με την (εμπορικότατη) ταινία V for vendeta και αυτό λόγω της μάσκας και της ομοιότητας με την υπόγεια (μέσω της σήραγγας του μετρό στην ταινία) ανατίναξη του κοινοβουλίου. Βέβαια η διαφορά που υπάρχει είναι πως η ταινία δεν γίνεται με σκοπό να αναρριχηθούν άλλοι στην εξουσία, ούτε στο όνομα καμίας θρησκείας, όπως με τον Fawkes, μα στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης και της απαλλαγής από την τυραννία.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι οι χιλιάδες ακτιβιστές που ανά τον κόσμο αγόρασαν τις πάνω από 300.000 μάσκες που κατασκεύασε η “Warner Bros” συνέβαλλαν στο να αυξήσει η πολυεθνική εταιρεία, που συγκαταλέγεται στις 100 μεγαλύτερες στις ΗΠΑ, τα κέρδη της κατά 2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ίσως, η μεγαλύτερη ειρωνεία σε αυτό, να είναι και η ίδια η δήλωση του Moore, στο Entertainment Weekly:

Ήταν αρκετά ελπιδοφόρο, όταν τις προάλλες, καθώς παρακολουθούσα στις ειδήσεις μια διαμαρτυρία που γίνονταν έξω από τα γραφεία των Σαϊεντολόγων, η κάμερα ξαφνικά έδειξε ένα στιγμιότυπο με διαμαρτυρόμενους οι οποίοι φορούσαν την μάσκα του Guy Fawkes από το V for Vendetta. Το απόλαυσα. Με έκανε να νιώσω μια μικρή θερμή αγαλλίαση μέσα μου.

Επομένως, βλέπουμε πως είναι εντελώς άτοπη και λαθεμένη η σύνδεση του Fawkes, με αναρχικά, antfa και άλλα αντίστοιχα κινήματα. Η όποια σύνδεση και παραλληλισμός γίνεται, είναι είτε εκ’ του πονηρού, είτε από άγνοια, είτε από άλλες σκοπιμότητες.
Η μάσκα αυτή, η οποία υποτίθεται πως είναι ένα αλλοιωμένο πρόσωπο Fawkes (η οποία θυμίζει αρκετά τις βενετσιάνικες μάσκες), μαζί με το υπόλοιπο ντύσιμο, ενός μαυροφορεμένου μα στυλαρισμένου άντρα, συν την απομόνωση του γεγονότος πως ένας άντρας αυτού του στυλ, επιχείρησε να κάψει ένα κοινοβούλιο (την εξουσία), ήταν που την έκαναν και σύμβολο ορισμένων, οι οποίοι και στην πλειοψηφία τους δεν γνωρίζουν την αληθινή ιστορία πίσω από αυτήν.

Τέλος ν’ αναφέρουμε, πως η αγγλική λέξη “guy” προέκυψε από το όνομα του Γκάι Φωκς. Στην επέτειο της 5ης Νοεμβρη, το έθιμο που εορταζόταν σε ολόκληρη την αγγλία, απαιτούσε το κάψιμο στην πυρά ενός ομοιώματος του Fawkes, τ’ οποίο το αποκαλούσαν: guy, με αποτέλεσμα η λέξη να χρησιμοποιείται σαν όρος για “κάποιο πρόσωπο με αλλόκοτη και εκκεντρική εμφάνιση”, όπως αναφέρει το Oxford English Dictionary. Με τον χρόνο, η λέξη χρησιμοποιούταν ως γενικότερη αναφορά σε κάποιον άνδρα, ενώ από τα τέλη του 20ου αιώνα χρησιμοποιείται στον πληθυντικό για άτομα και των δυο φύλων.

Συνεπώς, είναι ανόητο να μιλάμε για σύμβολα και ηρωισμούς ανθρώπων, μόνο και μόνο επειδή αυτοί έκαναν κάτι κάτι, κάπου, κάποτε, για τ’ οποίο αγνοούμε τις συνθήκες και τις προθέσεις τους. Είναι ανόητο να γινόμαστε κάθε είδους προγονόπληκτοι, φανατισμένοι, θρησκόληπτοι και οπαδοί. Όπως είναι ολοφάνερο το παιχνίδι της εξουσίας και του χρήματος είναι διαχρονικό και το οπλοστάσιό του ακριβώς το ίδιο.

 

από το osarena.net