Προσωπικό άρθρο του Μάικ Σέιμποτ

Στις 18 Σεπτεμβρίου, σε λιγότερο από ένα μήνα δηλαδή, το δημοψήφισμα περί ανεξαρτησίας της Σκωτίας θα λάβει χώρα.

Δεν πρόκειται να σας ζητήσω να ψηφίσετε ή να απέχετε. Κάποιοι αναρχικοί θα απέχουν με στόχο να αφωσιωθούν στην προσπάθεια για οργάνωση όπου κι αν βρίσκονται, άλλοι θα ψηφίσουν ‘Ναι’ με την ελπίδα πως αυτό τουλάχιστον θα φέρει κάποιες αλλαγές προς το καλύτερο.

Αλλά αν επιλέξεις να ψηφίσεις ‘Ναι’, σιγουρέψου για τη ρεαλιστική διάσταση του θέματος – μην ξεγελαστείς με την ιδεολογία που κρύβεται πίσω από την καμπάνια του ‘Ναι’ ή το παράγωγό του, τον αριστερό εθνικισμό.

Όποια κι αν είναι η ρητορική κάποιων αριστερών*, αυτή δεν παύει να αποτελεί μια Σκωτσέζικη εθνικιστική καμπάνια, όπως και το ‘Όχι’ αντιπροσωπεύει τον Βρετανικό εθνικισμό. Οποιοσδήποτε νοιάζεται για την πολιτική της ταξικής πάλης χρειάζεται να δείξει την αντίθεσή του και με τις δύο αυτές μορφές εθνικισμού.

Ο εθνικισμός, όποια μορφή κι αν παίρνει, μπορεί να επιτύχει δύο πράγματα: τη δημιουργία μιας ‘κοινότητας’ κοινού συμφέροντος ανάμεσα στην εργατική τάξη και τα αφεντικά και το συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε αυτή την ‘κοινότητα’ και το καπιταλιστικό έθνικό κράτος, ενισχύοντας έτσι την δύναμη και τον ρόλο του τελευταίου στην εκμετάλλευση.

Αυτό, από τη φύση του, δεν μπορεί ποτέ να έχει μια πιο ‘προοδευτική εκδοχή’.

‘Εχουμε, όπως παρατήρησε ο Πωλ Μάττικ, ήδη έναν αιώνα ιστορίας εθνικών απελευθερωτικών αγώνων, όπου κινήματα με εμφανή προοδευτικό και αντι-ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα μετατράπηκαν στην νέα άρχουσα τάξη

Και μπορούμε τώρα πιθανόν να δούμε ένα νέο κύμα κινημάτων ανεξαρτησίας στην Ευρώπη ως αντίδραση ενάντια στην νεο-φιλελεύθερη αναδιάρθρωση και την άμεση κρίση του καπιταλισμού. Περιμένουμε στ’ αλήθεια αυτά να εξελιχθούν σε κάτι διαφορετικό;

Οι νεοι διαχωρισμοί και οι αντιπαλότητες ανάμεσα σε Ευρωπαίους εργάτες δεν είναι κάτι που αξίζει να επικροτήσουμε. Ούτε το θέαμα μιας κίνησης ανεξαρτησίας που καθοδηγείται αποκλειστικά από την άρχουσα τάξη όπως αυτή στην Καταλονία, όπου ένα πλουσιότερο μέρος της χώρας πλέον αρνείται να ‘επιδοτεί’ την υπόλοιπη Ισπανία.

Μήπως όμως τα μικρότερα κράτη είναι και πιο δημοκρατικά;

Ίσως, αν κάναμε μια κριτική ανάλυση σε υπάρχοντα μικρότρα κράτη στην Ευρώπη να βρίσκαμε:
ότι δεν παρέχουν ένα πρόσφορο περιβάλλον για την οργάνωση των εργατών

• ότι είναι το ίδιο εξουσιαστικά (που είναι και ο ρόλος του κάθε κράτους) και μπορούν να είναι εξίσου αυταρχικά (ένα παράδειγμα είναι ο ρόλος της καθολικής εκκλησίας που λαμβάνει την πλήρη στήριξη της Ιρλανδικής κυβέρνησης).
• τα κράτη αυτά είναι ιδιαίτερα ανοιχτά στην λιτότητα και
• το νεοφιλελευθερισμό ( που είχε καταστροφικές επιπτώσεις σε μικρές χώρες από τη Φιλλανδία μέχρι τη Δανία και κυρίως για χώρες της νότιας Ευρώπης).
• υπάρχει μια αυξανόμενη τάση ενάντια στους μετανάστες που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιδεολογία της ανωτερότητας των λευκών παντού στην Βόρεια Ευρώπη.
• κάποιες από αυτές τις χώρες είναι θετικές στο να στελνουν στρατεύματα στο εξωτερικό (η Δανία στο Αφγανιστάν) ή έχουν βοηθήσει άλλους που το έκαναν (η Ιρλανδία ξανά, προσφέροντας το αεροδρόμιο Σάνον για τις ανάγκες του αμερικανικού στρατού)
• και τέλος, πάντοτε υπόκεινται στις τετελεσμένες αποφάσες μεγαλύτερων υπερεθνικών δυνάμεων και του κεφαλαιου γενικότερα.

‘Αν τους ανθρώπους τους χτυπούν με ένα ραβδί που ξαφνικά το αποκαλέσουν ‘λαϊκό ραβδί’, δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι θα υποφέρουν λιγότερο’. Μιχαήλ Μπακούνιν

Ο ισχυρισμός της ομαδας που προωθεί την καμπάνια του ‘Ναι’ και της αριστεράς ότι η Σκωτία έχει τη δυνατότητα να γίνει μια κανονική δημοκρατία είναι μια εκπληκτική προσπάθεια να αγνοήσουν την εμφανή χρεωκοπία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της κριτικής που της ασκείται από παγκόσμια κοινωνικά κινήματα.

Ακόμα κι αν η Σκωτσέζικη κυβέρνηση είναι προς το παρόν λιγότερο πιθανό να εισάγει δρακόντεια μέτρα όπως τον Φόρο Υπνοδωματίου της Αγγλίας ή να υιοθετήσει μια πολιτική ενάντια στην μετανάστευση, αυτό δεν σημαίνει πως θα βρεθεί σε μια κατάσταση στασιμότητας και πως εν τέλει δεν θα προχωρήσει σε παρόμοια μέτρα. Τεράστιες πολιτικο-οικονομικές δυνάμεις θα αναδειχθούν στην δημόσια διοίκηση μετά την ανεξαρτησία, με τις οποίες θα υποφέρουμε – θα υπάρξει λιτότητα και τα σύνορα θα χρησιμοποιηθούν για τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα.

Οι μικρές χώρες είναι περισσότερο ικανές στο να κατασκευάζουν την συγκατάθεση ή τις αντιρρήσεις της κοινής γνώμης όταν αυτό είναι αναγκαίο, (όπως το διάσημο δημοψήφισμα της Ισλανδίας, που θαφτηκε σιωπηλά σε κάποιο υπόγειο από την κυβέρνηση), γι’ αυτό και η πραγματική έλλειψη δημοκρατίας θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Τι συμβαίνει με την αριστερά στη Σκωτία;

Η αριστερά στη Σκωτία είναι ένα κράμα αριστερού εθνικισμού και μιας νοσταλγίας για επιστροφή στη σοσιαλδημοκρατία. Τάσσεται έντονα ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό όχι όμως γενικότερα στον καπιταλισμό – μια στρατηγική που αποφέρει θέσεις στο κοινοβούλιο, αλλά δεν μπορεί να προωθήσει καμία ουσιαστική κοινωνική αλλαγή.

Τα δυο αριστερά κόμματα ‘Common Weal’ και ‘Radical Independence’ απλά στοχεύουν σε μια πιο εποικοδομητική διαχείρηση του καπιταλισμού.

Το επικρατέστερο κόμμα της αριστεράς, το Common Weal, είναι μια δεξαμενή σκέψης για συνεργασία ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις – που συνοψίζεται στο σλόγκαν του ‘Εχουμε όλοι προτεραιότητα’. Οι προτάσεις του για τη δημιουργία μιας οικονομίας με μεγάλη ανάπτυξη οδηγούν στην πραγματικότητα σε αύξηση της εκμετάλλευσης και του ανταγωνισμού των εργατών σε διεθνές επίπεδο.

Η προάσπισή του για δημιουργία ‘συμβουλίων εργασίας’ για να εξομαλύνουν τις σχέσεις στο εργασιακό περιβάλλον είναι ένα αναγκαίο κομμάτι της πολιτικής τους για αυξημένη παραγωγικότητα, δηλαδή κέρδος. Όπου κι αν αυτά τα συμβούλια έχουν χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη έχουν συστηματικά υπονομεύσει τη δράση των συνδικαλιστών και την αγωνιστικότητα των εργατών.

‘Ναι: στη ριζοσπαστική υπόθεση της Σκωτσέζικης ανεξαρτησίας’, αυτό αποτελεί την πιο κατανοητή δήλωση που έχει γίνει από μέλη της καμπάνιας για τη Ριζοσπαστική Ανεξαρτησία (Radical Independence), που στην ουσία είναι μια επίκληση για ένα ενιαίο εθνικό μέτωπο στο σημείο που ο σοσιαλισμός – ακόμα και ένα γραφειοκρατικό σοσιαλιστικό κράτος – δεν είναι καν στην ατζέντα του αλλά γίνεται αντιληπτό ως κάτι ουτοπικό για το πολύ μακρινό μέλλον.

Απομακρύνεται από την ιδεολογία του αντι-καπιταλισμού προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα αριστερό κόμμα ευρείας αποδοχής όπως είναι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην Ελλάδα ή το Die Linke στη Γερμανία και αναπαράγει την ίδια Κεϋνσιακή ιδεολογία που βασίζεται σε μια αδύναμη ανάλυση της πολιτείας και του κεφαλαίου και έχει κριτικαριστεί πολύ καλά από τον Michael Heinrich.

Όπως και το Common Weal, καλύπτει το ρεφορμιστικό του περιεχόμενο με μια ριζοσπαστική ρητορική αποκέντρωσης και συμμετοχικής δημοκρατίας. Δεν διαφέρει επί της ουσίας από το Radical Independence, αλλά προσφέρει μια δόση ελαφριάς κριτικής για διάφορα ζητήματα, όπως και τη στήριξή του για το Σκανδιναβικό μοντέλο.

Το Σκανδιναβικό παράδειγμα

Το Common Weal θέλει να μιμηθεί τις Σκανδιναβικές χωρες όπου λόγω πολλών παραγόντων – δυνατό εργατικό κίνημα, διαθέσιμες φυσικές πηγές, κλπ – κατάφεραν να διατηρήσουν ένα καλύτερο επίπεδο κοινωνικών παροχών απ’ ότι η Βρετανία. Από μια διεθνή οπτική, αυτές οι χώρες είναι εργατικές αριστοκρατίες που στηρίζονται στην εκμετάλλευση των εργατών σε άλλες χώρες.

Όμως όλες οι Σκανδιναβικές χώρες έχουν βιώσει τον δικό τους νεο-φιλελευθερισμό και η αυξανομενη ανισότητα είναι γεγονός και εκεί. Ο Asbjørn Wahl έδειξε πως ακόμα και η πλούσια σε πετρέλαιο Νορβηγία διαλύει το κράτος πρόνοιάς της ενώ η ιδεολογία της καταναγκαστικής εργασίας ισχυροποιείται στη χώρα.

Ο ιδιος επιμένει πως η συνεχής αναφορά των Σκανδιναβικών χωρών σε διεθνείς συγκριτικές λίστες αξιολόγησης είναι άσκοπη:

‘Το πρόβλημα είναι πως όλες οι ομάδες του πρωταθλήματος είναι αποδυναμωμένες. Ή για να χρησιμοποιήσω μια άλλη εικόνα να το περιγραψω, εμείς ακόμα έχουμε καμπίνα στο κατάστρωμα, αλλά το πλοίο δεν παύει να ένας Τιτανικός που συνεχώς βουλιάζει.’ (2011:11)

Το Σκανδιναβικό παράδειγμα όμως, μας είναι απίστευτα χρήσιμο. Μπορούμε να μάθουμε αρκετά από τις εσωτερικές ταξικές αντιθέσεις σε αυτες τις χώρες, που διαψεύδουν αυτά που στηρίζουν οι δικοί μας σοσιαλδημοκράτες.

Στη Σκανδιναβική αριστερά βρίσκουμε μια διαφωνία που αφορά την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκαλούνται από τη λειτουργία του Κοινωνικού Κράτους. Μαζί με τον Wahl, η δουλειά του Σουηδού ακαδημαϊκού για θέματα κοινωνικής ευημεριας, Daniel Ankarloo, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Υποστηρίζει πως το εργατικό κίνημα εκεί έχει ‘αποδυναμωθεί από την ταξική συνεργασία’ (2009) και την ιδεολογία πως ‘ο δρόμος για το σοσιαλισμό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από από την κοινωνική πολιτική’ (2008:78-84), οτι δηλαδή κατά κάποιο τρόπο το μοντέλο για κοινωνική πολιτική ήταν ένα παραδειγμα πρακτικού σοσιαλισμού που πρέπει να επεκταθεί. Αντίθετα, για να προστατεύσουμε αυτά που έχουμε κερδίσει και να συνεχίσουμε την πάλη για μια καλύτερη κοινωνία πρέπει να μπούμε σε μια διαδικασία ανάκαμψης της ταξικής μας αγωνιστικότητας και αυτός ‘ριζοσπαστισμός πρέπει να είναι προερχόμενος από τα κάτω στη μορφή της αυτο-οργάνωσης και του ταξικού κινήματος’ (2009)

Ο αγώνας για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης αντί για τη δημιουργία ενός στατικού κράτους κοινωνικών παροχών, είναι ένα ζωτικό κομμάτι της ενδυνάμωσης της εργατικής τάξης και της ικανότητάς της για πάλη.

Ο Ankarloo πολύ σωστά επιχειρηματολογεί πως αυτό το κίνημα πρέπει να είναι ανοιχτό για να οργανωθεί ολοκληρη η κοινωνία μέσα σ’ αυτό, ακόμα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις. Μπορούμε επίσης να εμπνευστούμε και από την επαναστατική συνδικαλιστική οργάνωση SAC στη Σουηδία και τα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα της αριστεράς στην Σκανδιναβία γενικότερα, όπου είναι πολύ πιο οργανωμένα από ότι τα αντίστοιχα με αυτά κινήματα στη Σκωτία ή στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ανανεώνοντας τον αγώνα

Καμία από τις υποσχέσεις της καμπάνιας του ‘Ναι’ δεν έρχεται με εγγυήσεις.

Δεν πρέπει να εμπιστευτούμε πως μια ανεξάρτητη Σκωτία θα μοιράστεί τον πλούτο της με όλους, ή πως θα προστατεύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, πως δεν θα επιτεθεί στους ανέργους και τους ανθρώπους με ειδικές ικανότητες, πως δεν θα επιφέρει τη λιτότητα, πως δεν θα απελάσει μετανάστες και πως δεν θα αφαιρέσει τους προστατευτικούς περιορισμούς των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Κάποιοι ελπίζουν πως το κινημα για ανεξαρτησία της χώρας που ξεκινά από τον απλό λαό θα παράξει έπειτα ένα κοινωνικό αντι-καπιταλιστικό κίνημα. Όμως αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας ευσεβής πόθος. Γιατί για να γίνει αυτό, το κίνημα πρέπει να απορρίψει την ίδια του την ιδεολογική βάση, την ίδια τη φύση μιας πολυταξικής συμμαχίας, που οργανωθηκε από ομάδες που επιζητούν πολιτική δύναμη.

Η φιλοδοξία για κοινωνική αλλαγή, για ‘δημοκρατική εξουσία’ και αναδιανομή του πλούτου σε αυτό το κίνημα πρέπει να ενθαρρύνεται αλλά παράλληλα να στρέφεται προς μια επαναστατική κατεύθυνση.

Αν το πρότζεκτ των εθνικιστών δεν συντριβεί σύντομα πάνω στα βράχια από τις ίδιες τις εσωτερικές του αντιθέσεις, τότε εμείς πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να το διαλύσουμε.

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα αυτού του δημοψηφίσματος, το μόνο που θα μπορούμε να βασιστούμε είναι η ικανότητά μας ως τάξη για αυτο-οργάνωση και αγώνα.

Ένας αληθινός και πρακτικός διεθνισμός είναι το κλειδί για κάτι τέτοιο.

Εναποθέτω τις ελπίδες μου όχι στη προσπάθεια για δημιουργία μιας νέας εργατικής αριστροκρατίας ή της διεθνούς αλληλεγγύης των εθνικιστών αριστερών, αλλά σε μια ένωση εργατών που παλεύουν από τα κάτω ενάντια στο κράτος, το κεφάλαιο, την πατριαρχία και την ιδεολογία της ανωτερότητας των λευκών παντού, σε ολόκληρο τον κόσμο.

*Υπάρχει μια μεγάλη σύγχιση ή και άγνοια για την έννοια της λέξης ‘εθνικιστής’. Ο αρχηγός του Πράσινου Κόμματος, Πάτρικ Χάρβι, για παράδειγμα επέμεινε πως δεν είναι εθνικιστής, κάποιοι άλλοι έχουν προσπαθήσει να δημιουργήσουν ένα διαχωρισμό ανάμεσα στον ‘καλό’ και τον ‘κακό’ εθνικισμό κάποιοι άλλοι εύκολα δηλώνουν διεθνιστές- ακόμα ένας όρος που αναγνωρίζεται δυσκολα από τον κόσμο πλέον. Πρέπει να κρίνουμε τους ανθρώπους από τις πράξεις και όχι τα λόγια τους: προμοτάρουν μια πολυταξική φανταστική κοινότητα** και το κράτος ως τη μόνη οδό για κοινωνικές αλλαγές ή όχι;

Πηγές

Daniel Ankarloo (2008), The dualities of the Swedish welfare model

(2009), A new phase of neoliberalism: collapse and consequences for Sweden

Asbjørn Wahl (2011), The rise and fall of the welfare state

**Η φανταστική κοινότητα, που αναφέρει ο συγγραφέας του κειμένου είναι το είδος της κοινότητας που τα μέλη της δεν γνωρίζονται προσωπικά μεταξύ τους όπως σε μια πραγματική κοινότητα,μερικά παραδείγματα είναι το έθνος κράτος και η Ummah, η παγκόσμια μουσουλμανική κοινότητα.

Πηγή κειμένου http://scotlandaf.wordpress.com/2014/08/20/beyond-the-scottish-referendum/

Αναδημοσίευση από : omniatv.com