γράφει ο Κώστας Λίλας
Πηγή:PRAXIS
Το τελευταίο δίμηνο, μετά και τις πρώτες συγκεκριμένες αναφορές για επανεξέταση από την κυβέρνηση της νομοθεσίας για τα ωράρια των φαρμακείων, η αντιπαράθεση γύρω από το ωράριο έχει ανάψει για τα καλά. Και για μια ακόμη φορά στον κλάδο, οι εργαζόμενοι επιχειρείται να αξιοποιηθούν στον εσωτερικό ανταγωνισμό των διαφορετικών μπλοκ συμφερόντων που συγκροτούνται ανάμεσα στους εργοδότες τους, δημιουργώντας συνθήκες που η αποκάλυψη και η προσπάθεια αντιμετώπισής τους αποκτά γενικότερη αξία.
Από τη μια μεριά, το τμήμα εκείνο των φαρμακοποιών που πόνταρε στις δυνατότητες συγκεντροποίησης στον κλάδο και επένδυσε στις νέες συνθήκες για να κερδίσει στον ανταγωνισμό, υπερασπίζεται τα κεκτημένα του σε θεσμικό επίπεδο χρησιμοποιώντας ευθέως τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις του σαν ανθρώπινη ασπίδα. Προαναγγέλουν κύμα μαζικών απολύσεων αν αλλάξουν τα δεδομένα και μάλιστα εμφανίζονται ως υπερασπιστές των θέσεων εργασίας στα φαρμακεία, λες και οι απολύσεις που επικαλούνται θα είναι ένα αντικειμενικό γεγονός, κάτι σαν θεομηνία, και όχι επιλογή και απόφαση των ίδιων για τη διαφύλαξη της κερδοφορίας τους. Προχώρησαν μάλιστα, σε μια κίνηση αντίστοιχης μεθοδολογίας με την αξιοποίηση των μεταλλωρύχων από την EldoradoGold, στη σύνταξη κειμένου υπογραφών «των εργαζόμενων» που βάζει τους ίδιους τους εργαζόμενούς τους να ανακοινώνουν ακριβώς αυτό: την αναγκαία και αυτονόητη απόλυσή τους σε περίπτωση αλλαγής του ωραρίου και μια έκκληση για διαφύλαξη των όρων κερδοφορίας των αφεντικών τους.
Από την άλλη μεριά, οι μικροί επιχειρηματίες του κλάδου διεκδικούν την ολική επαναφορά στο πλαίσιο προστασίας και κρατικής χρηματοδότησης της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας όπως αυτό είχε διαμορφωθεί τις προηγούμενες δεκαετίες. Σε αυτό το πλαίσιο η ανεργία και οι απολύσεις είναι και πάλι κεντρικό χαρτί, με την ίδια περίπου μεθοδολογία: Το μικρό φαρμακείο «αναγκάζεται να απολύσει» γιατί δεν αντέχει τον ανταγωνισμό. Και πάλι αντικειμενικές και καθαγιασμένες οι απολύσεις, και πάλι οι δουλειές των εργαζομένων σε ομηρία για τη διεκδίκηση ευνοϊκότερων όρων για τους εργοδότες τους.
Και από τις δυο πλευρές, παρά τις δακρύβρεχτες φιλεργατικές κορώνες που εξαπολύουν πάνω από τα αντικρουόμενα businessplans, δεν μπορεί προφανώς να ακουστεί λέξη για ό,τι πραγματικά έχει να κάνει με τις ανάγκες των εργαζόμενων στον κλάδο. Για την άρνηση υπογραφής κλαδικής σύμβασης από την μεριά των εργοδοτών και τους μισθούς νεόπτωχου που αυτό σημαίνει για τους εργαζόμενους. Για το όργιο με τα εξαντλητικά και υπερελαστικά ωράρια και το πώς αυτό πραγματικά κόβει θέσεις εργασίας βάζοντας τον κάθε εργαζόμενο να δουλεύει για δύο. Για τις απλήρωτες υπερωρίες και εφημερίες και τη μη καταβολή δεδουλευμένων που έχει πάρει μαζικές διαστάσεις. Ούτε βέβαια μπορεί να ακουστεί λέξη για το τί σημαίνει τελικά η υγεία και το φάρμακο ειδικότερα να γίνεται αντικείμενο επιχειρηματικής δραστηριότητας, μεγάλων ή μικρών επιχειρηματιών. Για την «επιστημονική γοητεία» δηλαδή της μεγαλύτερης έκπτωσης στη χονδρική ή των καλύτερων εταιρικών χορηγιών σε συνέδρια και ταξίδια, για την υπέρογκη επιβάρυνση των ασθενών ακόμη και για τα στοιχειώδη κλπ.
Το ότι υπάρχουν στην πραγματικότητα κάποιοι που μπορούν, δικαιούνται και οφείλουν να απαντήσουν με διαφορετικό τρόπο σε όλα αυτά προκύπτει εύκολα και είναι προφανώς οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στον κλάδο του φαρμάκου και ειδικότερα στα φαρμακεία. Η κατάσταση της ιδαίτερα ισχνής οργάνωσης των εργαζόμενων στα φαρμακεία είναι ακριβώς αυτό που επιτρέπει την ηγεμονία της αντίληψης περί ταύτισης συμφερόντων με την εργοδοσία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε περίοδο κρίσης, δηλαδή απλά την σταδιακή εξαθλίωσή. Αντίστροφα, η ανεξάρτητη από τους εργοδότες οργάνωσή είναι ακριβώς αυτό που μπορεί καί να διαμορφώσει απαντήσεις που να αναιρούν τα «αυτονόητα» της εργοδοτικής επιχειρηματολογίας καί να υπερασπιστεί στην πράξη τα εργατικά συμφέροντα στον κλάδο.
Να αναδείξει πρώτα απ’ όλα το ότι οι «αναγκαίες» απολύσεις, μαζί με τις περικοπές στους μισθούς και την επιβολή απλήρωτης δουλειάς, είναι ανθρωποθυσία για την προστασία των κερδών των εργοδοτών και μπορούν και πρέπει να αποτραπούν με συλλογικούς όρους. Να ξεκαθαρίσει ότι το ποιος θα επικρατήσει στον ανταγωνισμό των μικρών και μεγάλων φαρμακείων, των πολυκαταστημάτων καλλυντικών και όποιου άλλου μπει στο παιχνίδι της διανομής του φαρμάκου και του παραφαρμάκου δεν έχει σχέση με τα συμφέροντα των εργαζόμενων, δεν θα τους μοιράσει τα κέρδη του, δεν θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας αλλά αντίθετα θα τις περιορίσει με τα ελαστικά ωράρια και τις εξαντλητικές απλήρωτες υπερωρίες. Να αντιμετωπίσει το θέμα του ωραρίου όχι από τη σκοπιά της «δυναμικής του κλάδου» ή του επιχειρηματικού ανταγωνισμού αλλά ως ζήτημα που αφορά τους όρους ζωής των εργαζόμενων. Και άρα να παλέψει για την πλήρη κατάργηση του διευρυμένου για να ανατρέψει το καθεστώς της εξαντλητικής δουλειάς και του εξαήμερου, κόντρα και στην κυβέρνηση που προσανατολίζεται στο 40+8 μονιμοποιώντας την δουλειά τα Σάββατα.
Στον κλάδο ήδη εμφανίζονται δυνάμεις που μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά σε μια τέτοια προσπάθεια. Η διαδικασία συγκρότησης του Πανελλήνιου Σωματείου Φαρμακευτικών, Ιατροτεχνολογικών και Συναφών Επαγγελμάτων, είναι ελπιδοφόρα και θα κριθεί άλλωστε ακριβώς στο εγχείρημα της οργάνωσης των εργαζόμενων που βρίσκονται εκτός εργατικού συνδικαλισμού, στη δημιουργία δηλαδή δυνάμεων για το ταξικό εργατικό κίνημα.