Τα τελευταία χρόνια ζούμε σε μια περίοδο συνολικής συστημικής κρίσης (οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής, οικολογικής και γενικότερα αξιακής). — Οι κρίσεις είναι δομικό στοιχείο του καπιταλισμού, ο οποίος τις γεννά και προσπαθεί να τις διαχειριστεί και να αναπαραχθεί, βγαίνοντας από αυτές με ενδυναμωμένες τις δομές του. — Στο πλαίσιο της διαχείρισης της παρούσας κρίσης από το κράτος, είναι και η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η υποτίμηση της μισθωτής εργασίας και η προσπάθεια για την πλήρη κατάτμηση της εργατικής τάξης. — Και όλα αυτά πάντα προς όφελος του κεφαλαίου, δηλαδή την προστασία του και την ενίσχυσή του όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα όταν το καπιταλιστικό σύστημα βρίσκεται σε αδιέξοδο. Παράλληλα με την κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, ως αποτέλεσμα των παραπάνω, έχουμε και την εμφάνιση διαφόρων προγραμμάτων με στόχο την καταπολέμησής της (μόνο τέτοια δεν είναι). Πρόσφατα παραδείγματα αποτελούν τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας και τα πρόγραμματα “επιταγής επαγγελματικής κατάρτισης” (γνωστά και ως voucher). Υπάρχουν τρία προγράμματα voucher και αφορούν τους άνεργους από 18 μέχρι 64 ετών. Μέσω αυτών, κατανέμονται οι άνεργοι-ες που θα επιλεγούν από τον ΟΑΕΔ βάσει μοριοδότησης, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και αφού πρώτα εκπαιδευτούν για 80 ώρες στο αντίστοιχο αντικείμενο στα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ). Η εργασία δεν ξεπερνά τους 5 μήνες (μέσω σύμβασης “ειδικού σκοπού”), ενώ ο “ωφελούμενος” πληρώνεται μέσω ΕΣΠΑ εν είδει επιδόματος, χωρίς να επιβαρύνεται ο εκάστοτε εργοδότης, το οποίο δίνεται σε 2 ή 3 δόσεις και πολλές φορές μήνες αφού έχει πάψει να εργάζεται. Σε περίπτωση δε καθυστέρησης καταβολής του επιδόματος ο “ωφελούμενος” δεν μπορεί νομικά να διεκδικήσει τα χρήματα που του ωφείλονται. Η αμοιβή του ανέργου μηνιαία κυμαίνεται στα 460 και 400 ευρώ για πτυχιούχους και μη αντίστοιχα, ενώ δε δικαιούται συντάξιμα ένσημα παρά μόνο του παρέχεται στοιχειώδης έως μηδαμινή ιατροφαρμακευτική κάλυψη. Επιπλέον ως μη εργαζόμενος εξαιρείται από όλα τα εργασιακά δικαιώματα όπως άδειες, επιδόματα, δώρα κλπ και φυσικά αποκλείεται από το δικαίωμα συμμετοχής σε απεργία. Μπορεί να λείψει το 10% των συνολικών ωρών με σοβαρή αιτιολόγηση και το 20% των ωρών σε περίπτωση σοβαρού ιατρικού προβλήματος, αλλά δεν πληρώνεται για τις απουσίες του και απολύεται χωρίς καμία αποζημίωση ή πληρωμή των δεδουλευμένων σε περίπτωση υπέρβασης των παραπάνω ορίων. Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και ο ρόλος των ΚΕΚ ως μεσαζόντων/δουλεμπόρων μέσω της επιδότησης που λαμβάνουν στα πλαίσια των προγραμμάτων αυτών. Είναι μάλιστα τόσο μεγάλο το φαγοπότι, αφού από τα 7000 ευρώ που επιδοτούνται για κάθε “ωφελούμενο” τα 5400 πάνε κατευθείαν στα ΚΕΚ, ενώ μόλις τα 1600 πάνε στον “ωφελούμενο”. Δεν είναι λίγες οι καταγγελίες σχετικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιούν τα ΚΕΚ ώστε να δεσμεύουν τους ανέργους και να καταρτιστούν εκεί. Υπάρχουν καταγγελίες ανέργων ότι δέχονται τηλεφωνήματα από ιδιωτικά ΚΕΚ με την πρόφαση ότι έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα (χωρίς να ισχύει κάτι τέτοιο) και να μπουν στη σελίδα τους για να συμπληρώσουν τα στοιχεία τους με σκοπό να τα αποσπάσουν ή ότι μόνο μέσω των συγκεκριμένων ΚΕΚ μπορούν να αιτηθούν τη συμμετοχή τους.  Είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε την εμφάνιση ενός νέου οργανωμένου σχεδίου που περιλαμβάνει τη θεσμική κατηγοριοποίηση κυρίως των νέων ως μία κατηγορία εργαζομένων χωρίς εργασιακά δικαιώματα και τη δουλική εργασία ως κανονικότητα. Προφανώς τα voucher δεν αφορούν στην καταπολέμηση της ανεργίας, αντιθέτως την ανακυκλώνουν . Οι εργαζόμενοι στα προγράμματα αυτά έρχονται να καλύψουν τις θέσεις των απολυμένων από τον ιδιωτικό τομέα και τις θέσεις των υπο διωγμό δημοσίων υπαλλήλων. Από την άλλη πλευρά, η ρητορεία της κυριαρχίας περί ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας / ανταγωνιστικότητας αποτελεί την αφορμή για την στήριξη των αφεντικών και του κεφαλαίου μέσω της περαιτέρω μείωσης του εργασιακού κόστους στην παραγωγή.
Η πραγματική στόχευση αυτών των προγραμμάτων είναι η δημιουργία ενός ευέλικτου και απασχολήσιμου εργατικού δυναμικού που θα αναζητά πακέτα απασχόλησης και κατάρτισης χωρίς μόνιμη δουλειά και μισθό και χωρίς κανένα εργασιακό δικαίωμα προγενέστερων εποχών. Ταυτοχρόνως, ένα ζήτημα που προκύπτει από την εμφάνιση των προγραμμάτων voucher είναι το πώς η αναδιοργάνωση στον εργασιακό τομέα τείνει να δημιουργήσει μια συνθήκη στην οποία ο συνδικαλισμός θα είναι αδύνατος. Οι απασχολούμενοι στα προγράμματα αυτά τίθενται σε μια κατάσταση διαρκούς εξάρτησης, γεγονός που συντελεί στη διάσπαση των ενιαίων εργατικών στρωμάτων και στη δημιουργία ελαστικών εργαζομένων, μόνων απέναντι στο κεφάλαιο. Βρισκόμαστε δηλαδή μπροστά σε μία προσπάθεια της κυριαρχίας να κατακερματίσει την εργατική τάξη και ο ταξικός αγώνας να μην γίνεται πλέον με όρους συλλογικούς (εργατική τάξη απέναντι στο κεφάλαιο) αλλά με ατομικούς όρους (μεμονωμένος εργάτης απέναντι στο κεφάλαιο), υποτιμώντας ακόμα περισσότερο την εργασία και απαξιώνοντας την κοινότητα των εργατών.  Σε αντίθεση λοιπόν με τις προπαγανδιστικές φανφάρες, θεωρούμε ότι η ένταση της εφαρμογής αυτών των προγραμμάτων και η διαφαινόμενη αναγωγή τους σε κεντρικό μοντέλο διαχείρισης της ανεργίας, αποτελεί ουσιαστικά την προσπάθεια της παραγωγικής αξιοποίησής της από το κεφάλαιο. Ένα σχέδιο που τέθηκε σε εφαρμογή ήδη προ κρίσης και χτύπησε κόκκινο με την έλευση της και κυρίως μετά το 2010 και χαρακτηρίζεται από την επισφαλοποίηση/ελαστικοποίηση της εργασιακής διαδικασίας, ως μια επαναλαμβανόμενη ανά διαστήματα “κατάρτιση” (ή παροχή “κοινωφελούς έργου”) που απασχολεί την “ανενεργό” εργατική δύναμη.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να αντιληφθούμε ότι ζούμε μια νέα εργασιακή συνθήκη και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί από τους από τα κάτω και τους εκμεταλλευόμενους. Ενάντια στη διάσπαση, τη μερικοποίηση και τον κατακερματισμό της εργατική τάξης να απαντήσουμε με αυτοοργανωμένες και αδιαμεσολάβητες δομές συλλογικής δράσης. Με τη συμμετοχή σε σωματεία βάσης ανέργων και λαϊκές συνελεύσεις ώστε να οικοδομηθεί ένα μέτωπο αγώνα και αλληλεγγύης, ικανό να οργανώσει τις άμυνες στη νέα επίθεση της εξουσίας και των αφεντικών. Για την ανατροπή των σχέσεων εκμετάλλευσης και εξουσίας και το χτίσιμο ενός νέου κόσμου ισότητας, αλληλεγγύης και ελευθερίας όπου η εργασία δεν θα είναι μια συνθήκη εξαναγκαστικής επιβίωσης αλλά μια δημιουργική κοινωνική διεργασία.

ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΨΑΧΝΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΥΛΕΙΑ-ΚΑΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΜΕ ΤΑ ΑΦΕΝΤΙΚΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΠΟΙΗΣΗ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Συνέλευση Αναρχικών για την Κοινωνική & Ταξική Αντεπίθεση

αναδημοσίευση απο: https://saktapatra.wordpress.com/

Το παρόν κείμενο είναι αποτέλεσμα μιας συζήτησης που αναπτύχθηκε μεταξύ ψυχολόγων οι οποίοι εργάστηκαν κατά τα προηγούμενα έτη στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ. Λόγος για να γραφτεί ήταν η ανάγκη να καταθέσουμε την εμπειρία μας και να μοιραστούμε την εικόνα που εμείς είδαμε μέσα από τα προγράμματα αυτά, ως η ελάχιστη κίνηση που μπορούμε να κάνουμε για να εναντιωθούμε στα όσα συμβαίνουν εις βάρος μας.

Αφορμή, στάθηκαν οι εξαγγελίες για τις νέες “θέσεις εργασίας” που έρχονται πάλι μέσω ΟΑΕΔ και η προοπτική που αυτές σκιαγραφούν για όλους όσους ζούμε και εργαζόμαστε σε αυτόν τον τόπο.
Τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ή αλλιώς 5μηνα του ΟΑΕΔ, ισοδυναμούν με ένα -όχι και τόσο νέο εργασιακό καθεστώς (βλ τα προγενέστερα stage) στο πλαίσιο του οποίου προσλαμβάνονται άνεργοι για να εργαστούν σε διάφορες υπηρεσίες και οργανισμούς για 5 μήνες. Οι άνεργοι μπορεί να είναι πτυχιούχοι οποιασδήποτε ειδικότητας ή απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης και δεν υπόκεινται σε κάποιο ηλικιακό όριο, αρκεί να είναι άνω των 18. Επομένως, είναι προγράμματα που απευθύνονται σε όλους και όχι μόνο στους νέους ή στους νεοεισερχόμενους στον εργασιακό στίβο. Οι ψυχολόγοι που συμμετείχαν στα προγράμματα αυτά απορροφήθηκαν από δήμους, σχολεία Α’ βάθμιας και Β’ βάθμιας εκπαίδευσης, διευθύνσεις υγείας, παιδικούς σταθμούς, ΚΑΠΗ κ.α.
Τι σημαίνει 5μηνο για έναν ψυχολόγο;Τα πεντάμηνα απασχόλησαν ψυχολόγους στηριζόμενα στη δημοφιλή, αλλά εσφαλμένη αντίληψη ότι ο ψυχολόγος είναι ένας γιατρός και σαν τέτοιος πρέπει να θεραπεύει προβλήματα μέσα σε λίγες- το πολύ- μέρες. Στη βάση αυτής της λογικής του «χαπιού», οι ψυχολόγοι έπρεπε μέσα σε 5 μήνες να παράσχουν υποστηρικτικό έργο και μάλιστα όχι σε μία, αλλά σε τρεις ή και πλέον διαφορετικές δομές αφού, λόγω των αυξημένων αναγκών, τοποθετήθηκαν σε περισσότερες από μια υπηρεσίες ο καθένας. Μπορούσαμε δηλαδή να δούμε έναν ψυχολόγο να δουλεύει σε πέντε διαφορετικά σχολεία την εβδομάδα, τη στιγμή που οι ανάγκες ενός και μόνο σχολείου απαιτούν από εκείνον/-η καθημερινή παρουσία.
Μπορεί όμως να παραχθεί ουσιαστικό έργο μέσα σε 5 μήνες (4 για την ακρίβεια αν αφαιρέσουμε γιορτές και αργίες) και υπό αυτές τις συνθήκες; Αν υπήρχε έστω και ένας ψυχολόγος στην ομάδα έργου που σχεδίασε τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, είναι βέβαιο ότι θα απαντούσε αρνητικά. Μέσα σε ένα τόσο περιορισμένο και επιβαρυμένο χρονοδιάγραμμα, δεν υπάρχει η δυνατότητα για σχεδιασμό και φυσικά ούτε για υλοποίηση δράσεων, πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχει καμία προοπτική παράτασης ή ανανέωσης της συνεργασίας. Ίσως η ανάγκη για περισσότερο χρόνο να ακούγεται παράξενη σε κάποιον ο οποίος δεν εργάζεται στο χώρο της ψυχικής υγείας. Ακούγεται ακόμη και ελιτίστικη ή ειρωνική σε μια εποχή που όλοι και όλα τρέχουν με τρελούς ρυθμούς. Όμως ο χρόνος για τον ψυχολόγο, όπως και για όποιον άλλον καταπιάνεται με επαγγέλματα των ανθρωπιστικών επιστημών, είναι κομμάτι της δουλειάς του, είναι εργαλείο, είναι ό,τι και η άρτια κατάρτισή του και το καθαρό του μυαλό. Ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας γνωρίζουμε τον πρωταρχικό ρόλο που παίζει στη δουλειά μας η ανάπτυξη σχέσης με τον αποδέκτη των υπηρεσιών. Η σχέση αυτή δεν μπορεί ούτε να επισπευσθεί ούτε να εξαναγκαστεί εντός της διορίας των 5 μηνών. Δεν είναι λοιπόν υπερβολή να πούμε ότι το επάγγελμα του ψυχολόγου δε χωρά στα 5μηνα διότι το μόνο που μπορείς να αρχίσεις και να τελειώσεις με υπευθυνότητα σε αυτά, είναι μια σειρά ομιλιών και τίποτα παραπάνω.
Η δουλειά στα εν λόγω προγράμματα, επιβαρύνθηκε επιπλέον από την παντελή έλλειψη πλαισίου που κανονικά θα έπρεπε να συνοδεύει την πρόσληψη μας. Ποιος θα ήταν ο ρόλος του ψυχολόγου, οι αρμοδιότητες και οι στόχοι της δουλειάς του ήταν κάτι που δεν το γνώριζε κανείς, ούτε ο ψυχολόγος ούτε ο ίδιος ο φορέας υποδοχής. Στις συμβάσεις δεν διευκρινίστηκε ποτέ το είδος της εργασίας ούτε και το αν ο ρόλος μας θα ήταν διαγνωστικός, θεραπευτικός, συμβουλευτικός κ.ο.κ Κάποιες διευκρινιστικές διατάξεις που στην πορεία εστάλησαν, περιείχαν αφηρημένου τύπου γενικότητες, δυσερμήνευτες και καθόλου βοηθητικές σε πρακτικό επίπεδο. Ποτέ επίσης δεν υπήρξε πρόβλεψη για εποπτεία, έννοια άμεσα συνυφασμένη με το επάγγελμά μας. Ξέρουμε πολύ καλά ότι ο ψυχολόγος δεν λειτουργεί αυτόνομα και όπου κι αν δουλεύει, οφείλει να έχει εποπτεία προκειμένου να παραμένει βοηθητικός για τους ανθρώπους με τους οποίου συνεργάζεται. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των ελλείψεων οδήγησε σε μια χαοτική κατάσταση εξαιτίας της οποίας δεν χάθηκε μόνο επιπλέον χρόνος αλλά επιβαρύνθηκε και ο κάθε εργαζόμενος ξεχωριστά. Στην Ελλάδα όπου οι ψυχολόγοι εκλείπουν από τις δημόσιες υπηρεσίες και άρα δεν υπάρχει εμπειρία συνεργασίας και μια πεπατημένη στην οποία θα μπορούσαμε να ανατρέξουμε, ο κάθε ψυχολόγος κλήθηκε να μπαλώσει ο ίδιος την ανοργανωσιά των προγραμμάτων αυτών. Σε αυτήν την προσπάθεια έπρεπε να αντιμετωπίσει τις υπέρμετρες απαιτήσεις του κάθε φορέα υποδοχής αλλά και τις αντιστάσεις που συνεπάγεται η είσοδος μιας νέας ειδικότητας σε χώρους που δεν είχαν συνηθίσει την παρουσία της. Και όπως είναι αναμενόμενο όταν αφήνεις κάποιον ξεκρέμαστο με την οδηγία “κάνε ότι καταλαβαίνεις”, δεν λείπουν ούτε τα λάθη ούτε οι αυθαιρεσίες.
Τι σημαίνει 5μηνο για όλους μας ως εργαζόμενους και ως πολίτες;
Ωστόσο, είναι μυωπικό να κοιτάζουμε τα 5μηνα αποκλειστικά και μόνο από τη σκοπιά ενός ψυχολόγου που εργάζεται σε αυτά. Το θέμα των 5μήνων μας αφορά όλους γιατί έχει προεκτάσεις που μας επηρεάζουν όλους.
Τα 5μηνα του ΟΑΕΔ ισοδυναμούν με μια τεράστια παρανομία από πλευράς κράτους. Χωρίς την ανάγκη πλέον να συγκαλυφθεί η αυθαιρεσία, στο κείμενο της ίδιας της προκήρυξης αναγράφεται επί λέξη ότι οι αμοιβές ορίζονται «α) σε 19,6 ευρώ ημερησίως και όχι μεγαλύτερο από 490,00 ευρώ μηνιαίως για τους ανέργους άνω των 25 ετών και β) σε 17,1 ευρώ ημερησίως και όχι μεγαλύτερο από 427,00 ευρώ μηνιαίως για τους ανέργους κάτω των 25 ετών, κατά παρέκκλιση των νόμιμων αμοιβών που προβλέπονται από την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και τις οικείες συλλογικές συμβάσεις». Κατά παρέκκλιση της νομιμότητας επίσης, εξαφανίζονται και όλα τα εργασιακά δικαιώματα, δεν παρέχεται καμία απολύτως κάλυψη σε περίπτωση ασθένειας, δεν παρέχεται άδεια και φυσικά δεν καλύπτεται κανένα ατύχημα στο χώρο εργασίας. Πρόκειται δηλαδή για μια ωμή εργασιακή συνθήκη απογυμνωμένη από οτιδήποτε ήταν υπέρ της προστασίας του εργαζομένου μέχρι τώρα. Γι’ αυτό άλλωστε και οι εργαζόμενοι στα προγράμματα αυτά δεν αποκαλούνται εργαζόμενοι, αλλά «ωφελούμενοι» μιας και η νέα αυτή συνθήκη απαιτεί και νέους όρους για να συνεννοούμαστε.
Παρόλο που η προκήρυξη σου έδινε τις αφορμές να υποπτευθείς αυτό που ακολουθεί, στην πραγματικότητα μόνο μέσα από την ίδια την πράξη ήταν δυνατό να αντιληφθεί κανείς περί τίνος πρόκειται. Όσοι έτυχε να τοποθετηθούν σε σχολεία, κατάλαβαν εκ των υστέρων ότι ο μισθός τους μειώθηκε στα 215 και στα 187 ευρώ αντίστοιχα (ανάλογα την ηλικία) για το μήνα του Πάσχα, καθώς τα σχολεία κλείνουν για διακοπές δύο εβδομάδες. Σε άλλες περιπτώσεις που οι εποπτικοί φορείς (πχ δήμοι) φρόντισαν να καλύψουν τις μέρες που οι υπηρεσίες ήταν κλειστές, οι εργαζόμενοι της κοινωφελούς εργασίας τοποθετήθηκαν σε άλλες θέσεις, ασχέτως αντικειμένου, προκειμένου να δικαιολογήσουν τα 19,60/17,1 ευρώ την ημέρα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, κατέληγαν να βγάζουν φωτοτυπίες σε κάποιο γραφείο ή να κάθονται απλά περιμένοντας να περάσει η ώρα. Μια ακόμη ενδιαφέρουσα ανακάλυψη που ποτέ δεν αναφέρθηκε στους όρους πρόσληψης, ήρθε μετά το τέλος των 5μηνων όταν οι εκ νέου άνεργοι διεκδίκησαν κάποια άλλη θέση εργασίας. Ενημερωθήκαμε τότε ότι, με εντολή του υπουργείου, τα 5μηνα δεν λογαριάζονται σαν εργασιακή εμπειρία αλλά σαν προγράμματα εκπαίδευσης ανέργων, οπότε ο εργαζόμενος είναι ένας εκπαιδευόμενος που δεν εκπαιδεύεται αλλά δουλεύει(!). Σε περίπτωση δε που μπροστά σε αυτές τις εξαθλιωμένες συνθήκες αποφάσιζες να μην συνεχίσεις στα 5μηνα, παρόλο που επιλέχθηκες, τότε έπρεπε να “πληρώσεις” με την απώλεια της κάρτας ανεργίας σου, αφού σου παρεχόταν δουλειά και εσύ την αρνήθηκες.
Είναι προφανές ότι τα 5μηνα δεν στήθηκαν για να παρέχουν έργο «κοινωφελούς χαρακτήρα» ούτε για να αναβαθμίσουν την ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών, όπως διατείνονται οι εμπνευστές τους. Στήθηκαν καθαρά ως σύστημα ανακύκλωσης ανέργων και “μαγειρέματος” των δεικτών ανεργίας. Πατάνε στη λογική του να δουλέψουν “λίγοι για λίγο” μέχρι να επιστρέψουν ξανά στην αποθήκη ανεργίας και να χρησιμοποιηθούν άλλοι, προκειμένου να πούμε ότι κάτι γίνεται. Για την υλοποίησή τους δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός ούτε κανένας κεντρικός έλεγχος. Αποτέλεσμα ήταν σε πολλές περιπτώσεις να “στριμώχνονται” διάφορες ειδικότητες σε υπηρεσίες, όπου δεν υπήρχε όχι απλά η ανάγκη για τις ειδικότητες αυτές, αλλά ούτε καν χώρος να στεγαστούν τόσα άτομα. Έτσι, κάποιοι βρέθηκαν να δουλεύουν χωρίς αντικείμενο ή να απασχολούνται σε εντελώς άσχετα με την ειδικότητά τους αντικείμενα.
Σε εμάς που εργαστήκαμε στα 5μηνα, είναι ξεκάθαρος ένας ακόμη λόγος ύπαρξης τους. Τα 5μηνα αποτελούν επιλογή από πλευράς κράτους και χρησιμοποιούνται για να συνηθίσει σταδιακά ο άνεργος πληθυσμός την έννοιά τους. Να συνηθίσει δηλαδή σε κάτι καινοφανές που ουσιαστικά δε σου παρέχει τίποτα αλλά λειτουργεί στη λογική του «από το τίποτα, καλύτερο». Όταν αυτά, που πριν από χρόνια θα θεωρούνταν εργασιακή εξαθλίωση, περάσουν σαν κάτι συνηθισμένο, δεν θα είναι αδύνατη και η εφαρμογή τους για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών της κοινωνίας, κάτι που γίνεται ήδη σε ένα βαθμό άλλωστε. Δεν αποκλείεται δηλαδή μελλοντικά να δούμε 5μηνους δασκάλους ή καθηγητές και να τελούμε όλοι υπό καθεστώς ολιγόμηνων συμβάσεων χωρίς εργασιακά δικαιώματα.
Ποιον λοιπόν ωφελεί αυτή η «κοινωφελής εργασία»; Σίγουρα όχι εμάς που εργαστήκαμε σε αυτά τα προγράμματα και σίγουρα ούτε και κανέναν εργαζόμενο σε αυτή τη χώρα. Είναι προγράμματα που στήνονται από την τρέχουσα πολιτική τάξη για να εξυπηρετήσουν την τρέχουσα πολιτική τάξη. Είναι στην πραγματικότητα μια παγίδα που εγκλωβίζει όλους όσους έχουμε παραμείνει εντός της χώρας σε ένα διαρκές και ψυχοφθόρο ιδιότυπο καθεστώς ανεργίας.
Σίγουρα όλοι πιεζόμαστε οικονομικά και ψυχολογικά όμως αν αφεθούμε στο βάρος των παραπάνω πιέσεων δημιουργούμε ακόμη πιο γόνιμο έδαφος για εκμετάλλευση. Είναι θεωρούμε ευθύνη μας να μην σιωπούμε μπροστά στην εργασιακή αναξιοπρέπεια που βιώνουμε, συνηθίζοντας ως δεδομένη την εξαθλίωση και την παρανομία από πλευράς κράτους. Είναι επιπλέον ευθύνη μας να ανοίγουμε αυτό που βιώνουμε σε όσους δεν το γνωρίζουν και να μην αρκούμαστε σε ψευτοπαρηγοριές τύπου «τι να κάνουμε, από το τίποτα κάτι είναι και αυτό». Όπως όλοι, έτσι κι οι ψυχολόγοι αναζητούμε ευκαιρίες για να είμαστε δημιουργικοί κι όχι να δουλεύουμε χωρίς απολαβές και δικαιώματα ή να εξαναγκαζόμαστε σε αχρηστία μέσα από θέσεις εργασίας χωρίς αντικείμενο. Η παρουσία μας σε όλους τους εργασιακούς χώρους που προέβλεψαν τα 5μηνα κρίνεται και από εμάς απαραίτητη ωστόσο δεν μπορεί η λειτουργία μας σε αυτούς να ετεροκαθορίζεται. Άνθρωποι που δεν γνωρίζουν το αντικείμενό μας και δεν λαμβάνουν υπόψιν τους όρους μας δεν μπορούν να αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς. Οι αποδέκτες των υπηρεσιών ψυχικής υγείας δεν μπορεί να εξαναγκάζονται σε 5μηνες σχέσεις με αναλώσιμους ψυχολόγους τη στιγμή που η σταθερότητα είναι αναγκαία προϋπόθεση της θεραπευτικής διαδικασίας. Τέλος, η παροχή ψυχοκοινωνικής κάλυψης μέσα από δημόσιους φορείς δεν μπορεί να απαξιώνεται με αυτόν τον τρόπο και να καθίσταται μονόδρομος ο ιδιωτικός τομέας, ειδικά όχι σήμερα. Το παρόν κείμενο δεν έχει να προσθέσει κάτι νέο σε όλα όσα έχουν κατά καιρούς ειπωθεί για τη μορφή που παίρνει η εργασία και οι συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα σήμερα. Καταθέτουμε όμως αυτή την εμπειρία γιατί ήταν ανάγκη μας να κοινοποιήσουμε σε όλους τους συναδέλφους και μη, το αδιέξοδο που ζήσαμε, όχι τόσο σαν αποφόρτιση αλλά σαν μια ελάχιστη αντίσταση στα όσα βλέπουμε σιγά σιγά να μας πνίγουν.
Καταθέτουμε αυτό το κείμενο γιατί δεν μπορεί σαν επαγγελματίες ψυχικής υγείας να εθελοτυφλούμε μπροστά στα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Γιατί ο ρόλος μας στην προαγωγή της ψυχικής υγείας στην κοινωνία δεν μπορεί να ξεκινά και να τελειώνει μέσα σε ένα γραφείο ή μια υπηρεσία. Γιατί πιστεύουμε ότι οι λύσεις των κοινωνικο-πολιτικών ζητημάτων με τα οποία είμαστε όλοι αντιμέτωποι δεν βρίσκονται στις επιπλέον εκπαιδεύσεις ή στην ψυχοθεραπεία μας, αλλά στις μικρές νησίδες αντίστασης που μπορούμε να δημιουργήσουμε συλλογικά.
Καταθέτουμε λοιπόν αυτό το κείμενο ως προτροπή σε εμάς τους ίδιους, αλλά και σε όποιον το διαβάζει, για αναζήτηση και δημιουργία των δικών του νησίδων. Για να μην συνηθίσουμε το απαράδεκτο του χθες σαν το φυσιολογικό του σήμερα.
Ομάδα ψυχολόγων που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα
omadapsy@googlegroups.com

Αναδημοσίευση από: Άνεργοι -ες στις γειτονιές της Αθήνας

Η ΣΦΗΚΑ / ΤΕΥΧΟΣ 7

φωτογραφία από τη συμβολική κατάληψη του γραφείου του Διευθύνοντα Συμβούλου της ΗΔΙΚΑ (28/3/14)

Η αναδιάρθρωση των γραφειοκρατικών λειτουργιών του ελληνικού κράτους που η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία έχει ντύσει με τον προπαγανδιστικό όρο «εξορθολογισμός του δημόσιου τομέα» και εμφανίζεται με το πρόσχημα του «λιγότερου και αποδοτικότερου κράτους» περιλαμβάνει, ανάμεσα στα άλλα, την ηλεκτρονική ψηφιοποίηση στοιχείων και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που αφορούν την σχέση μεταξύ πολιτών και Δημοσίου. Η άκρως κερδοφόρα αυτή δουλειά έχει ανατεθεί σε συγκεκριμένους φορείς ανάμεσα στους οποίους είναι και η ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε.). Στον εν λόγω φορέα, στον οποίο το προηγούμενο διάστημα απασχολήθηκαν «κοινωφελείς» εργαζόμενοι, έγιναν μια σειρά κινητοποιήσεις από τους ίδιους με αποκορύφωμα την λευκή απεργία και την κατάληψη του γραφείου του Διευθύνοντα Συμβούλου με σκοπό την εκπλήρωση των αιτημάτων τους. Στην παρακάτω συνέντευξη με «κοινωφελώς» εργαζόμενη στην ΗΔΙΚΑ, μέλος της «Συνέλευσης ανέργων/εργαζομένων στην «κοινωφελή εργασία» και στα προγράμματα ΟΑΕΔ/ ΕΣΠΑ» (Συνεκοχ), αλλά και της συνέλευσής μας συζητάμε για τον αγώνα που δόθηκε ενάντια στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας στον φορέα αυτόν.

(επιμέλεια: F.G.A.)

Πού και πότε δούλεψες στην «κοινωφελή» εργασία;

Έκανα αίτηση για απασχόληση στην «κοινωφελή εργασία» τον Νοέμβρη του 2013 και προσλήφθηκα για το 5μηνο Δεκέμβρη 2013-Μάιο 2014 στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.) μαζί με άλλους 56 κοινωφελείς, καλύπτοντας θέσεις για πάγιες και διαρκείς ανάγκες σε αυτό το χώρο εργασίας.

Γνώριζες καθόλου για το πρόγραμμα πιο πριν;

Είχα μια ιδέα για το τι συνέβαινε σε αυτά τα προγράμματα από άλλους γνωστούς και συντρόφους που είχαν δουλέψει το προηγούμενο διάστημα. Ήξερα δηλαδή πως τα κοινωφελή φαίνεται να εγκαινιάζουν μια νέα εργασιακή συνθήκη, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, με καθυστερήσεις στο μισθό και άλλα «ωραία», αλλά ήμουν διατεθιμένη να πάρω το ρίσκο κι αν μπορέσω να το αντιπαλέψω εκ των έσω.

Αξίζει νομίζω να αναφέρω και κάποιες διαφορές αυτού του προγράμματος με τα προηγούμενα ΚΟΧ. Πρώτα απ’ όλα, ο ήδη πενιχρός μισθός μειώθηκε κι άλλο σε σχέση με το ακριβώς προηγούμενο πρόγραμμα που έτρεχε μέχρι Σεπτέμβρη, καθώς μετακύλησε –ως δια μαγείας– τον μισθό από τα 625 καθαρά (για νέους άνω των 25 ετών) στα 490 καθαρά, κατά παρέκκλιση της συλλογικής σύμβασης εργασίας… Σαν να μην έφτανε αυτό, στα πλαίσια μείωσης των επίσημων ποσοστών ανεργίας και περαιτέρω πειθάρχησης του εφεδρικού εργατικού δυναμικού, μετά τη Δημόσια Πρόσκληση, ακολούθησε απόφαση που ενημέρωνε πως θα «τιμωρούσε» όσους άνεργους αρνούνταν τη θέση που είχαν αιτηθεί, με διαγραφές από τα μητρώα του ΟΑΕΔ και ό,τι συνεπάγεται αυτό (έλλειψη περίθαλψης, αδυναμία λήψης επιδόματος ή συμμετοχής σε κάποιο επόμενο πρόγραμμα λόγω μηδενισμού μορίων κ.ά.). Εν ολίγοις, αν αρνιόσουν να συμμετέχεις έπαιζε να σε διαγράψουν από τα μητρώα του ΟΑΕΔ.

Επίσης, ευτυχώς κατ’ εμέ, καταργήθηκαν οι ΜΚΟ ως μεσάζοντες στην κοινωφελή εργασία και τον ρόλο τους μαζί με την καταβολή των μισθών την ανέλαβε ο ΟΑΕΔ. Πιστεύω πως χάρη στις εντάσεις και τους αγώνες της προηγούμενης περιόδου το θέμα που είχε προκύψει με την καθυστέρηση μισθών τουλάχιστον βελτιώθηκε και σε αυτά τα ΚΟΧ, αν εξαιρέσουμε το πρώτο δίμηνο, η καταβολή του μισθού ήταν γενικά πιο τακτική.

Τέλος, σε αντίθεση με τα προηγούμενα κοινωφελή προγράμματα, αυτήν τη φορά δεν υπογράφαμε καμία σύμβαση, στην ουσία δεν είχαμε κανένα έγγραφο για το τι θέση ακριβώς καλύπτουμε και με τι συνθήκες εργασίας, καθώς όλη η διαδικασία έγινε ηλεκτρονικά, χωρίς καν να απαιτείται η υπογραφή μας. Στην ΗΔΙΚΑ μάλιστα, στην αρχή έπρεπε να επιμείνω πολύ για να πάρω αντίγραφο ακόμη και αυτού του εγγράφου, γιατί δεν ήταν αυτονόητο να σου το δώσει η γραμματεία.

Με τι ακριβώς ασχολείται η ΗΔΙΚΑ;

Η ΗΔΙΚΑ αναλαμβάνει έργα πληροφορικής και επικοινωνιών για φορείς κοινωνικής ασφάλισης όλης της Ελλάδας. Αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ψηφιοποίηση εγγράφων που μέχρι τώρα βρίσκονταν σε έντυπη μορφή, διασταύρωση των στοιχείων των ασφαλισμένων μεταξύ των φορέων του δημοσίου και ενημέρωση των δεδομένων για να εκτελούνται οι όποιες ενέργειες σωστά. Για παράδειγμα, ένα έργο που έχει αναλάβει η ΗΔΙΚΑ είναι η περίφημη ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ένα άλλο η ενημέρωση των ληξιαρχικών πράξεων, εντοπίζοντας ποιοι λαμβάνουν σύνταξη θανόντος κτλ. Γενικά, υπάρχει στο μέλλον ένας απώτερος στόχος για την βαθμιαία ενοποίηση των πολιτών σε μια βάση δεδομένων και η ΗΔΙΚΑ σίγουρα θα παίξει ρόλο σε αυτό.
Πάντως, όλοι οι ασφαλισμένοι της χώρας είναι καταγγεγραμμένοι στην ΗΔΙΚΑ. Επομένως, ο ρόλος της, αλλά και η σχέση που διατηρεί με τα διάφορα αρμόδια υπουργεία και δη το Υπουργείο Εργασίας την καθιστούν βασικό πυλώνα στην υλοποίηση του νεοφιλελεύθερου σχεδίου. Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στην αιχμή, όμως, η κατάσταση που επικρατεί στον φορέα αυτόν ελάχιστα διαφέρει από άλλους ανάλογους φορείς. Με άλλα λόγια, ούτε αυτός ο φορέας έχει ξεφύγει από την ευρύτερη «εργασιακή αναδιάρθρωση», δηλαδή τις μεγάλες περικοπές θέσεων σταθερών εργαζομένων. Θέσεις που κληθήκαμε να καλύψουμε εμείς, ως κοινωφελείς εργαζόμενοι.

Γνώριζες πού θα απασχοληθείς από πριν; Πώς έγινε η κατανομή των θέσεων;

Όχι, δεν είχα κάποια ενημέρωση από πριν για το πού θα με βάλουν, το μόνο που γνώριζα είναι πως επειδή είχα κάνει αίτηση ως πτυχιούχος, θα έπρεπε να απασχοληθώ σε τμήμα και θέση σχετική με το αντικείμενο. Η κατανομή έγινε επί τούτου την πρώτη μέρα δουλειάς από μια προϊστάμενη της διεύθυνσης πληροφορικής.

Η ΗΔΙΚΑ είχε προκηρύξει θέσεις για 60 άτομα, εκ των οποίων προσλήφθηκαν αρχικά 51 και προς τον Μάιο προσλήφθησαν νομίζω άλλοι 5. Οι θέσεις που καλύψαμε ποικίλλαν. Οι περισσότεροι κλήθηκαν να δουλέψουν ως διοικητικό προσωπικό, κάποιοι ως χειριστές μηχανής με βάρδιες, άλλοι ως εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό και άλλοι μόνο κατ’ευφημισμόν, καθώς εντάχθηκαν σε πόστα που είτε πράγματι δεν είχαν δουλειά ή η δουλειά δεν μοιραζόταν κατάλληλα για να τους συμπεριλάβει, λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης ή για άλλους λόγους που παρέμειναν αδιευκρίνιστοι. Ωστόσο, στα τμήματα που υπήρχε ανάγκη, ο φόρτος εργασίας ήταν αρκετός και οι ρυθμοί εντατικοποιημένοι. Εκτός αυτού, κάποιοι από εμάς απασχολήθηκαν σε εργασίες που απαιτούσαν ειδίκευση ή κάποια εργασιακή εμπειρία.

Πώς οργανωθήκατε οι κοινωφελείς στην ΗΔΙΚΑ; Τι αφορούσε ο αγώνας σας;

Αρχικά, ήθελα να αδράξω την ευκαιρία για να κινήσω μια διαδικασία στην εταιρία για το ζήτημα της κοινωφελούς εργασίας, επικαλούμενη αρχικά τον πενιχρό μισθό, την έλλειψη σύμβασης και λοιπές παρατυπίες που ακύρωναν την εργατική νομοθεσία, ευελπιστώντας να κατακτηθεί κάτι επί τούτου. Ωστόσο, στην αρχή όχι μόνο ήταν δύσκολο να βρεθείς και να μιλήσεις με κόσμο (ήμασταν διασπασμένοι σε δυο κτίρια και σε επιμέρους γραφεία χωρίς να έχουμε ξανασυναντηθεί πέρα από την πρώτη μέρα), αλλά ακόμα κι όταν αναφερόταν το ενδεχόμενο συνέλευσης στο μόνο μέρος που μπορούσες να βρεις συναδέλφους, το κυλικείο, δεν αναγνωριζόταν αρχικά μια τέτοια αναγκαιότητα είτε αντιμετωπιζόταν καχύποπτα ή με αδιαφορία. Καλώς ή κακώς, όμως, η πραγματικότητα για άλλη μια φορά μας ξεπέρασε.

Η αφορμή δόθηκε με την καθυστέρηση του πρώτου μισθού κατά 2 μήνες και το χάσιμο κάποιων μεροκάματων, λόγω του ότι δεν φάνηκε να χτύπησε σωστά η ηλεκτρονική κάρτα μέσα από την οποία καταγράφονταν οι παρουσίες μας στη δουλειά. Οφείλω να ομολογήσω πως η πρώτη μαζική συνέλευση που πραγματοποιήσαμε (πραγματοποιήθηκε μια προηγούμενη χωρίς ιδιαίτερη προσέλευση) δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς τη βοήθεια του Σωματείου της ΗΔΙΚΑ, το οποίο καλύπτει το τακτικό προσωπικό, που μας έφερε σε επαφή μεταξύ μας και μας βοήθησε στην καλύτερη προπαγάνδιση της συνέλευσης, οπότε διαπιστώσαμε πως ακόμα και τα ωράρια εργασίας μας στα 2 κτίρια ήταν διαφορετικά.

Η πρώτη συνέλευση, που έγινε υπό την παρουσία του προέδρου του σωματείου όπως είχε ζητηθεί από κάποιους συναδέλφους, ήταν ιδιαίτερα επιτυχής, με τη συμμετοχή περί των 30 ατόμων από τους 51, ιδιαίτερα αγανακτισμένων και προβληματισμένων για την τρέχουσα κατάσταση. Τέθηκαν διάφορα ζητήματα, πέρα από την καθυστέρηση του μισθού και τα χαμένα ημερομίσθια, όπως η απουσία αδειών ασθενείας ή το ζήτημα άδειας εγκυμοσύνης (από τη στιγμή που δούλευαν έγκυες και χρόνια πάσχοντες στην εταιρία), αλλά και η αδυναμία θεώρησης βιβλιαρίου υγείας για όσο χρονικό διάστημα εργαζόμαστε (αφού τα ένσημα φαίνονται αρκετούς μήνες μετά την λήξη του προγράμματος) σε μια εταιρία, μάλιστα, όπως η ΗΔΙΚΑ που το κατεξοχήν της αντικείμενο είναι η ασφάλιση.
Επίσης, διαπιστώσαμε πως διάφοροι συνάδελφοι είχαν κληθεί να υπογράψουν ένα κείμενο-φάντασμα πως αν λείψουν μια ώρα θα χάσουν όλο το ημερομίσθιο, σύμφωνα με κάποιον κανονισμό του ΟΑΕΔ που μόνο οι υπεύθυνοι της ΗΔΙΚΑ που το κυκλοφόρησαν τον είχαν ανακαλύψει. Δυστυχώς, αυτό το χαρτί δεν έφτασε ποτέ στα δικά μου χέρια…

Από την πρώτη συνέλευση αποφασίσαμε να κινηθούμε κλιμακωτά για να διεκδικήσουμε άδειες, περίθαλψη, τακτική πληρωμή και αποζημίωση των χαμένων ημερομισθίων. Έτσι, αρχικά αποφασίσαμε να απευθυνθούμε εγγράφως στη διοίκηση, πρωτοκολλόντας τα αιτήματά μας και να κινηθούμε ανάλογα με τις απαντήσεις που θα λαμβάναμε, όπως και έγινε. Καθώς δεν βρίσκαμε ανταπόκριση για συνάντηση των εκπροσώπων που είχαν οριστεί από τη συνέλευσή μας με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο για τα ζητήματα που μας απασχολούσαν, προχωρήσαμε σταδιακά σε μαζικό μοίρασμα κειμένων σε όλα τα τμήματα ζητώντας την συμπαράσταση του τακτικού προσωπικού, σε παράσταση διαμαρτυρίας με 10λεπτη συμβολική κατάληψη στο γραφείο του Συμβούλου και σε ολοήμερη λευκή απεργία, που ήταν και το αποκορύφωμα των δράσεων μας.

Να αναφέρω πως στην παράσταση διαμαρτυρίας ήρθαν κάπου 6 συνάδελφοι από το τακτικό προσωπικό και μας στήριξαν που, προσωπικά, το βρήκα ελπιδοφόρο και συγκινητικό. Από την άλλη, την ημέρα της λευκής απεργίας – την οποία την προπαγανδίζαμε και ως ολοήμερη συνέλευση, για να παρακάμψουμε τυχόν τυπικά γραφειοκρατικά κολλήματα που θα μπορούσαν να επικαλεστούν για να μας εμποδίσουν – συναντηθήκαμε (οι εκπρόσωποι) με τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου, ο οποίος αγνοούσε τα γεγονότα και το καθεστώς απασχόλησής μας και μην έχοντας εκτελεστικές αρμοδιότητες, δήλωνε αναρμόδιος να μας βοηθήσει.

Η λευκή απεργία όπως είπα ήταν το αποκορύφωμα των δράσεών μας. Κι αυτό όχι μόνο γιατί μετέπειτα η προσέλευση στις συνελεύσεις μειώθηκε σημαντικά, αλλά γιατί στη διάρκειά της – ενόψει της συνάντησης με τον Πρόεδρο του ΔΣ – έγινε η πιο ώριμη συνέλευση, όπου μίλησαν σχεδόν όλοι, υπήρχε συντονιστής και διατηρούνταν ένας σύντομος χρόνος ομιλίας χωρίς να μακρυγορεί κάποιος και μονοπωλεί την κουβέντα. Επίσης, είχε έρθει για στήριξη και το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών (ΣΜΤ) εκείνη την ημέρα, που είχε μια προηγούμενη παρουσία στο χώρο μοιράζοντας κείμενα για του ΚΟΧ, το οποίο μας κάλεσε και στην επικείμενη γενική απεργία της επόμενης εβδομάδας.

Σε όλο τον αγώνα μας επίσης είχαμε τη συμπαράσταση του Σωματείου. Οι μαζικές συνελεύσεις και κινητοποιήσεις γενικά τράβηξαν ένα μήνα με αποτέλεσμα, μετά την λευκή απεργία και ενόψει του Πάσχα, η συμμετοχή να πέσει κατακόρυφα. Εν τέλει, ο Διευθύνων Σύμβουλος αποφάσισε να μας δει όλους μόλις 6 εργάσιμες μέρες πριν την απόλυση μας, που από αρκετούς εκλήφθηκε βέβαια ως κοροϊδία, ωστόσο οι περισσότεροι παρευρεθήκαμε. Γενικά, τα γεγονότα είναι πολλά για να καταγραφούν λεπτομερώς, αλλά για περισσότερα μπορεί κανείς να δει το σχετικό δελτίο τύπου που στείλαμε λίγο πριν την απόλυσή μας [1].

Οι συνελεύσεις πού και κάθε πότε γίνονταν;

Οι συνελεύσεις γίνονταν συνήθως κάθε βδομάδα λίγο μετά το σχόλασμα των συναδέλφων από το ένα κτίριο και λίγο πριν το σχόλασμα των συναδέλφων από το άλλο κτίριο, καθώς υπήρχε αναντιστοιχία στα ωράρια. Όταν η συμμετοχή έπεσε πολύ, έγινε μια προσπάθεια να κάνουμε αρκετά νωρίτερα τη συνέλευση, σε περίπτωση που έφταιγε και αυτό, αλλά επικαλέστηκε η Διοίκηση κάποια γραφειοκρατικά κολλήματα και έβαλε χέρι στο σωματείο και έτσι, δεν τα καταφέραμε, καθώς το Σωματείο μας παραχωρούσε το δικό του χώρο για τις συνελεύσεις.

Η πρώτη συνέλευση έγινε τέλη Φλεβάρη νομίζω και μέχρι την Πρωταπριλιά, που έγινε η λευκή απεργία, η συμμετοχή δεν ήταν σίγουρα λιγότερη από 23 – μετρημένα – άτομα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως παρέμεναν όλοι μέχρι το πέρας της κουβέντας. Επίσης, στην συνέλευση ήταν παρών ο Πρόεδρος του Σωματείου, όπως αρχικά είχε ζητηθεί, αν και στην πορεία και αυτό άλλαξε.

Είχαμε φτιάξει και mailing list που ανέβαιναν τα πρακτικά της συνέλευσης, οι αποφάσεις, ενημερώσεις, χρήσιμα links και βέβαια, όλα τα κείμενα για να εγκριθούν. Βέβαια, πολλοί λίγοι απαντούσαν, με αποτέλεσμα, μετά από ένα διάστημα, η έλλειψη απάντησης να εκλαμβάνεται ως ok για την έγκριση ενός κειμένου παραδείγματος χάρην. Ωστόσο, στόχος ήταν να υπάρχει από τη μια, διαφάνεια και από την άλλη, συλλογική ευθύνη για τα πράγματα. Κανα-δυο φορές άνοιξε κι ένας διάλογος αντιπαράθεσης για κάποιο ζήτημα, μάλιστα κάνα 2 άτομα διαχώρισαν παντελώς τη θέση τους, αλλά ήταν αρκετά εποικοδομητικός και δεν νομίζω ότι θα ήταν το ίδιο εύκολο να γίνει στη συνέλευση, λόγω έλλειψης χρόνου, συντονισμού της κουβέντας ή και υπομονής.

Ποιος ήταν ο ρόλος του σωματείου σε αυτόν τον αγώνα; Τι σχέσεις υπήρχαν με τους ΚΟΧ;

Η επαφή με το σωματείο έγινε αρχικά μέσω προσωπικής συζήτησης την ώρα που μοιραζόταν ένα κείμενο που αφορούσε το τακτικό προσωπικό της ΗΔΙΚΑ. Παρότι μας αναγνώριζαν ως εργαζόμενους, δεν υπήρξε δική τους πρωτοβουλία να βγάλουν πρώτοι κάποιο σχετικό κείμενο ή να έρθουν να μας συναντήσουν επί τούτου εξαρχής. Ωστόσο, μετά από την «αυτο-οργάνωσή» μας, στάθηκαν αλληλέγγυοι και μας στήριξαν στις συνελεύσεις και τις κινητοποιήσεις μας.

Το σωματείο, άλλωστε, ήταν αυτό που μας έφερε σε επαφή με τους υπόλοιπους κοινωφελείς που αγνοούσαμε ποιοι ήταν και πού βρίσκονταν. Επίσης, όπως είπα, μας παραχώρησε το χώρο του στο κτίριο για να πραγματοποιήσουμε τις συνελεύσεις μας. Η συμμετοχή του Προέδρου μάς έδωσε μια καλύτερη εικόνα για τη λειτουργία της ΗΔΙΚΑ και τη στάση της Διοίκησης. Ακόμα, μας βοήθησε στην προπαγάνδιση των κειμένων μας εντός της εταιρίας, ανοίγοντας και το ίδιο το ζήτημα στο τακτικό προσωπικό με συζήτηση και σχετική του ανακοίνωση για τα κοινωφελή προγράμματα.

Ωστόσο, το ίδιο το σωματείο διεπόταν από ένα σωρό αντιφάσεις, που προσπαθούσε να τις ξεπεράσει χωρίς να το επιτυγχάνει πάντα, πράγμα που ενίοτε οδηγούσε σε (υπόγειες) παρεξηγήσεις που φαίνεται πως λειτούργησαν διασπαστικά. Για παράδειγμα, ενώ από τη μια εξέφραζε δημόσια πως ήθελε να έχει έναν παρατηρητικό ρόλο στη συνέλευση, αποφεύγοντας να τη χειραγωγήσει, από την άλλη, η άποψη του προέδρου σε πιο τεχνικά/θεσμικά ζητήματα είχε βαρύνουσα σημασία, καθώς του αναγνωριζόταν αυτή η ιδιότητα. Συνεπώς, χωρίς να γίνεται εσκεμμένα, ορισμένες φορές υπερίσχυε η άποψη του προέδρου ως προς το πώς να κινηθούμε, εξού και προχωρήσαμε κλιμακωτά στις δράσεις μας και καθυστερήσαμε, δεδομένου του χρόνου που είχαμε, να πιέσουμε σε μια συνάντηση με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο (ΔΣ).

Επίσης, οι αδυναμίες που ως συνέλευση δεν καταφέραμε να επιλύσουμε ενδεχομένως οδήγησαν σε άτυπους ρόλους. Για παράδειγμα, η μη προετοιμασία του κόσμου για τα ζητήματα που τίθονταν στη συνέλευση και η αδυναμία συντονισμού της κουβέντας, πολλές φορές έδινε περισσότερη βαρύτητα σε όποιον είχε έναν πιο συγκροτημένο λόγο ή ένα σχέδιο για το πώς να κινηθούμε, παρά τις προσπάθειες να υπάρχει ισότιμη συμμετοχή, να ακουστούν όλες οι γνώμες, ακόμα και να υπάρχει ψηφοφορία για κάποια ζητήματα και διαφάνεια μέσω συνεχών ενημερώσεων και τη χρήση και της mailing list.

Έπαιξε κάποιο ρόλο η ΣΥΝΕΚΟΧ και η σύσκεψη [²] στον αγώνα σας;

Καταρχάς, προσωπικά αν δεν ήμουν μέλος αυτής της συλλογικότητας δεν ξέρω αν το ίδιο εύκολα θα μπορούσα να πάρω την πρωτοβουλία να καλέσω μια συνέλευση ή να έχω τη συγκεκριμένη δράση, όπως η κόντρα με τον Διευθύνων Σύμβουλο την τελευταία μέρα. Είναι διαφορετικό να γνωρίζεις πως υπάρχει κόσμος και εκτός της φάσης που μπορεί να σε στηρίξει, να συζητήσεις κτλ.

Επίσης, στα πλαίσια της σύσκεψης μπήκε και το ζήτημα συμμετοχής στην παρέμβαση στον ΟΑΕΔ. Θυμάμαι είχαμε σηκώσει χέρια τουλάχιστον 8 άτομα για να πάμε αλλά τελικά ακυρώθηκε στην πορεία της συζήτησης καθώς, καλώς ή κακώς, μπήκε σε προτεραιότητα να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο στην εταιρία και μετά να κινηθούμε προς τα έξω. Πάντως, έδινε σίγουρα κουράγιο και ελπίδα το γεγονός ότι υπήρχε κόσμος, πέρα από εμάς στην ΗΔΙΚΑ, που ασχολούταν με το ζήτημα. Υπήρχε η ανάγκη και η επιθυμία για συνεύρεση με άλλους κοινωφελείς και είναι κρίμα που δεν επιτεύχθηκε σύντομα κάποιο ραντεβού στο δρόμο, όσο τα πράγματα ήταν εν βρασμώ στην ΗΔΙΚΑ.

Γιατί αραίωσε ο κόσμος από τις διαδικασίες;

Θεωρώ πως ένα σωρό παράγοντες συντέλεσαν σε αυτό, εκ των οποίων κάποιους τους έχω ήδη αναφέρει. Το κύριο πιστεύω πως ήταν οι διαρκείς κινητοποιήσεις χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι συνελεύσεις γίνονταν κάθε βδομάδα και κρατούσαν πάνω από ώρα με αποτέλεσμα να είναι κουραστικές κάποιες φορές και το γεγονός ότι είχε εκλεχτεί αντιπροσωπεία και ο κόσμος δε θεωρούσε ότι είχαμε κάτι άλλο να πούμε σε σχέση με τα αιτήματα έπαιξε ρόλο. Επίσης, είχε βγει η απόφαση του Υπουργείου [³] που, αν και τονιζόταν στη συνέλευση να μην μας πτοήσει και πως οφείλουμε να συνεχίσουμε για εμάς και τους επόμενους κοινωφελείς, σίγουρα έδωσε μια αίσθηση ματαιότητας σε κάποιο κόσμο. Ακόμα, η μετέπειτα καχυποψία με το σωματείο ίσως έδιωξε κόσμο. Επίσης, υπήρξαν διαφωνίες για κάποια αιτήματα, πχ ορισμένοι ήθελαν παράταση της «σύμβασης», με το οποίο αρκετοί διαφωνούσαμε, με αυτούς τους όρους τουλάχιστον, οπότε κι εκείνοι δεν προσέρχονταν πλέον στην συνέλευση. Τέλος, ο χρόνος περνούσε, ο Διευθύνων Σύμβουλος ήταν άφαντος και μετά το Πάσχα μας έμενε λίγο διάστημα απασχόλησης ακόμα, οπότε ο αγώνας άρχισε να θεωρείται χαμένος. Α, θεωρώ σημαντικό και το γεγονός πως δεν υπήρξε ένας συντονισμός με άλλους κοινωφελείς ή κάποιος αγώνας αλλού για να έρθουμε σε επαφή.

Εγώ πιστεύω πως μπορούσαμε να το τραβήξουμε σε μεγαλύτερα επίπεδα, από το να περάσουμε σε αποκλεισμό του δρόμου, να ζητήσουμε στήριξη από τη σύσκεψη για μεγαλύτερη κινητοποίηση κι ανάδειξη του ρόλου της ΗΔΙΚΑ κ.ά, που ποτέ δε δόθηκε η ευκαιρία να συζητηθούν λόγω της εξέλιξης.

Τι πιστεύεις ότι πετύχατε με τις κινητοποίησεις; Τι ανέδειξε αυτός ο αγώνας;

Με μια πρώτη ματιά, κάποιος θα μπορούσε να διακρίνει μια ματαιότητα έπειτα από τόσες κινητοποιήσεις. Ωστόσο, πιστεύω πως υπάρχουν πράγματα που επιτύχαμε και τα θεωρώ ιδιαίτερα αξιόλογα και πρωτόγνωρα.

Καταρχάς, νομίζω ήταν ο πρώτος αγώνας με τέτοια συμμετοχή –αναλογικά– σε χώρο εργασίας, που γίνεται από κοινωφελείς και ξεπερνά το αίτημα της καταβολής μισθού, περνώντας σε περαιτέρω εργασιακά δικαιώματα. Και μόνο το γεγονός ότι χωρίς να γνωριζόμαστε καθόλου μέσα σε έναν μήνα καταφέραμε να κάνουμε τόσα πράγματα είναι ελπιδοφόρο.

Αντίστοιχα, ήταν ένας αγώνας που προσπάθησε με έναν τρόπο να συνδεθεί με το τακτικό προσωπικό και που το σωματείο στο χώρο εργασίας συντέλεσε σε αυτό. Επίσης, σε όλες τις συνελεύσεις τονιζόταν η σημασία να κατακτήσουμε κάτι και να μην πτοούμαστε από τις θεσμικές αποφάσεις [³], ειπωνόταν δηλαδή πως δεν αφορά μόνο εμάς τώρα, μας αφορά και ως μελλοντικούς άνεργους και ως μελλοντικούς εργαζόμενους.

Όσον για τα πρακτικά αποτελέσματα, πράγματι, μπορεί να μην πετύχαμε όλα όσα ζητούσαμε, όμως, τα ημερομίσθια που χάθηκαν λόγω των καρτών αναπληρώθηκαν από εκεί που στην αρχή η γραμματεία ισχυριζόταν πως δεν μπορούσε να γίνει τίποτα.

Δεύτερον, η καταβολή του μισθού, τουλάχιστον από την πλευρά της ΗΔΙΚΑ, δεν ξανακαθυστέρησε. Τρίτον, όλο και περισσότεροι πήγαιναν να πάρουν την αναγγελία πρόσληψης από τη γραμματεία και γενικότερα, είχαμε γίνει ενοχλητικοί, επομένως πιστεύω πως αποφεύχθηκαν στη συνέχεια λάθη που θα μπορούσαν να μας προκαλέσουν.

Επίσης, αν και με μεγάλη καθυστέρηση, καταφέραμε να συναντηθούμε με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και να τον εκθέσουμε δημοσίως (και με το δελτίο τύπου), ενώ πάρθηκε πίσω και η αυθαίρετη ανακοίνωση του «λείπεις ώρα, σου κόβεται μέρα». Με λίγα λόγια, στην ΗΔΙΚΑ τουλάχιστον πιστεύω πως σίγουρα θα το ξανασκεφτούν να ξαναπροσλάβουν κοινωφελείς στο μέλλον.

Από την άλλη, αυτός ο αγώνας ανέδειξε και όρια και αντιφάσεις. Για παράδειγμα, ανέδειξε τις συγκρούσεις μεταξύ των διαφορετικών εργασιακών σχέσεων στην ίδια εταιρία και κατά πόσο μπορούν ή όχι να χτιστούν γέφυρες επικοινωνίας υπεράνω υποψίας ή χειραγώγησης, δηλαδή την ανάγκη σύνδεσης με το τακτικό προσωπικό, αλλά και τις αντιφάσεις που ενέχει αυτή η σύνδεση.

Επίσης, η λογική της ανάθεσης δεν εξαλείφτηκε και μάλλον λειτούργησε ανασταλτικά μετά από ένα σημείο, αλλά η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω αν θα μπορούσαν να είχαν γίνει πολύ διαφορετικά τα πράγματα. Τέλος, ανέδειξε την ανάγκη για μαζικότητα και εξάπλωση αυτών των αγώνων, ώστε να υπάρχει αλληλοτροφοδότηση και η δράση να συνεχίζεται στους χώρους εργασίας.

Όπως και να ‘χει, αφήνει μια σημαντική παρακαταθήκη που ελπίζω να αξιοποιηθεί για να έχουμε ακόμη περισσότερους και πιο επιτυχείς αγώνες μέχρι την πλήρη κατάργηση αυτών των προγραμμάτων.

Σημειώσεις:

[1] Βλ. το Δελτίο τύπου εργαζόμενων 5μηνης απασχόλησης στην ΗΔΙΚΑ Α.Ε..

[2] Για τη σύσκεψη συλλογικοτήτων ανέργων και την κινητοποίηση στα κεντρικά του ΟΑΕΔ στον Άλιμο στις 27/02 βλ.Απολογισμός του αγώνα ενάντια στα κοινωφελή (από Άλιμο ως Καισαριανή).

[3] Για την απόφαση βλ. σχετικά links:
https://ergatis.files.wordpress.com/201 … b5cebb.pdf
http://www.alfavita.gr/sites/default/fi … xolisi.pdf