Πολλά ακούγονται τον τελευταίο καιρό για τις προσπάθειες του <<χώρου του βιβλίου>> να αντιταχθεί στην επαπειλούμενη κατάργηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου (ΕΤΒ), η οποία εντάσσεται στα σχέδια του Υπουργείου Ανάπτυξης, του Ο.Ο.Σ.Α., της τρόικας και λοιπών ξένων και εγχώριων δαιμονίων με σκοπό την άρση των περιορισμών σε διάφορα προϊόντα και επαγγέλματα. Ο <<χώρος του βιβλίου>> αποτελείται εν προκειμένω από ενώσεις και συνδέσμους εκδοτών, βιβλιοπωλών και επιχειρηματιών, με τη συνδρομή διανοούμενων και πολιτικών φορέων, που ενίστανται σθεναρά για την επιβολή της νέας νομοθεσίας, Παραθέτουν τα πολλαπλά προβλήματα και τις στρεβλώσεις που θα προκαλέσει στην αγορά μια απελευθέρωση των τιμών: πώληση βιβλίων από αλυσίδες καταστημάτων, με συνέπεια το κλείσιμο πολλών μικρών συνοικιακών και περιφερειακών βιβλιοπωλείων, μακροπρόθεσμα αύξηση της ονομαστικής τιμής του βιβλίου, στροφή της εκδοτικής παραγωγής μόνο στα ευπώλητα. Το βιβλίο ως πολιτιστικό αγαθό θα πρέπει να προστατευτεί, και οι ενώσεις επιχειρηματιών προτάσσουν τα στήθη τους και αντιμάχονται τον εκμαυλισμό της βιβλιοπαραγωγής και το πλήγμα που θα δεχτεί η διανόηση στην Ελλάδα. Μέσα σε όλη αυτή την προσπάθεια υπέρ βωμών και εστιών και την πρόσκληση σύσσωμου του χώρου του βιβλίου να υπερασπιστεί την <<ιερότητα>> του βιβλίου, υπάρχουν κάποια πράγματα που συστηματικά αποσιωπούνται. Για να παραχθεί το <<υψηλό>> προϊόν που ονομάζεται γενικά και αόριστα <<βιβλίο>>, απαιτούνται διαδικασίες παραγωγής στις οποίες συμμετέχουν με την εργασία τους, πνευματικά και χειρωνακτικά, πολλοί άνθρωποι: συγγραφείς, μεταφραστές, επιμελητές-διορθωτές, γραφίστες, σελιδοποιοί, τυπογράφοι, βιβλιοδέτες, υπάλληλοι των εκδοτικών οίκων και των βιβλιοπωλείων. Οι εργαζόμενοι αυτοί στενάζουν τα τελευταία χρόνια λόγω των συνεχών μειώσεων μισθών και αμοιβών, σε συνδυασμό με τη δραστική περιστολή των εργασιακών δικαιωμάτων τους: π.χ. καθεστώς αυτασφάλισης, με δυσβάσταχτους όρους, για τους εξωτερικούς και πλέον πολλούς εσωτερικούς εργαζόμενους -με αποτέλεσμα τη μετακύλιση των εργοδοτικών υποχρεώσεων στους εργαζόμενους-, αναγκαστική μείωση μισθών και αμοιβών, εκδικητικές απολύσεις εργαζόμενων που διεκδικούν τα δικαιώματά τους κ.ά. Οι εργοδοτικές ενώσεις που μάχονται για το βιβλίο ως πολιτιστικό αγαθό είναι προφανές ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να το αντιμετωπίζουν ως εμπόρευμα κατά τη διαδικασία παραγωγής του και να προσπαθούν να μειώσουν στο ελάχιστο τις <<παραγωγικές δαπάνες>> του. Τρανό παράδειγμα: η κυνική και τραγελαφικά αυτοαναιρούμενη απάντηση της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου <http://www.smed.gr/2013/12/blog-post_19.html>, σταυροφόρου της αναγκαιότητας της ΕΤΒ, στη δημοσιοποίηση από τον ΣΜΕΔ κατώτατων αποδεκτών αμοιβών για τη δουλειά μας. Εάν οι εκδότες κόπτονται τόσο για την ποιότητα του βιβλίου και νοιάζονται για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, γιατί οι αμοιβές των μεταφραστών και των επιμελητών-διορθωτών βιβλίων έχουν μειωθεί περίπου στο μισό τα τελευταία χρόνια; Πώς προωθούμε την ποιότητα ενός αγαθού όταν δίνουμε πλέον ψίχουλα σε όσους εργάζονται γι' αυτό; Η <<μεγάλη μάχη ενάντια στην κυβέρνηση και ορισμένους φιλελεύθερους και νεοφιλελεύθερους κύκλους>>, σύμφωνα με έναν μεγάλο εκδότη της χώρας<http://diastixo.gr/epikaira/eidiseis/2112-eniaia-timi-patakis>και ένθερμο θιασώτη της ΕΤΒ, μπορεί μεν να συνεχίζεται, αλλά οι εργαζόμενοι δεν φαίνεται να έχουν κανένα λόγο στη διεξαγωγή των εχθροπραξιών, ούτε και κανένα συμφέρον από αυτή... Όσον αφορά τα συνοικιακά και επαρχιακά βιβλιοπωλεία, η καταστροφή τους, που ομολογουμένως φαίνεται ότι ολοκληρώνεται με τα σχέδια για την κατάργηση της ΕΤΒ, βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια σε εξέλιξη. Οι τάσεις συγκεντροποίησης κεφαλαίου στις επιχειρήσεις του κλάδου υπάρχουν από παλιά, όπως υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει η ακαταμάχητη, καθότι αντικειμενική, τάση των εκδοτών να ρίχνουν στα τάρταρα τη χιλιοτραγουδισμένη <<ποιότητα του βιβλίου>>, να θυσιάζουν τα <<πνευματικά στέκια>> στο μανιώδες κυνήγι των ευπώλητων και να κατακλύζουν τους φιλόξενους πάγκους βιβλιοπωλείων, πολυκαταστημάτων και σουπερμάρκετ με σκουπίδια. Το παραδέχτηκαν άλλωστε και οι ίδιοι σε πρόσφατη εκδήλωσή τους: <<Με την κατάργηση της ΕΤΒ, θα μας συμφέρει να βγάζουμε μόνο μπεστ-σέλερ, για να αντέξουμε τον ανταγωνισμό και τις πιέσεις των υπερκαταστημάτων>>. Η <<ποιότητα>> προφανώς ήταν καλή μόνο τους καιρούς των παχιών αγελάδων, όταν ακόμα το κράτος, μέσω της ΕΤΒ, και λειτουργώντας σαν ενιαίο κόμμα των εργοδοτών, δεν τους άφηνε να αλληλοφαγωθούν πλήρως, φροντίζοντας σε έναν βαθμό για το μακροπρόθεσμο συμφέρον τους και προστατεύοντάς τους από... τον εαυτό τους. Στο εξής, το κέλευσμα των θεσμών είναι σαφές: το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό. Όμως ακόμα και οι νυν μεγαλοεκδότες και μεγαλοβιβλιοπώλες είναι μικρά ψάρια μπροστά στα πολυκαταστήματα, στις διεθνείς αλυσίδες και στους διαδικτυακούς κολοσσούς. Και να πώς ολοκληρώνεται ο κύκλος της καπιταλιστικής κρίσης: πριν τη σχεδιαζόμενη καταστροφή των μικρών ή μεγαλύτερων καταστημάτων και εταιρειών του κλάδου, πρέπει να προηγηθεί η καταστροφή των εσωτερικών εργαζομένων, των εξωτερικών <<συνεργατών>> και όλων των άλλων που συμμετέχουν στη διαδικασία παραγωγής - ατελιέ, τυπογραφείων, βιβλιοδετείων, ως επί το πλείστον μικρών μονάδων παραγωγής (με τους μεγαλοεκδότες, παρεμπιπτόντως, να απευθύνονται εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες, με <<φτηνό εργατικό δυναμικό>>, για την εκτύπωση των βιβλίων τους ή, εν μέσω κρίσης, να δημιουργούν Α.Ε. στο εξωτερικό...). Πριν η καπιταλιστική κρίση πλήξει τον <<κόσμο του εμπορίου>>, πρέπει υποχρεωτικά να πλήξει τον κόσμο της παραγωγής, και ο <<κόσμος του εμπορίου>> πρέπει υποχρεωτικά να κάνει τα πάντα για να πληγεί πρωτίστως, και αποκλειστικά ει δυνατόν, ο κόσμος της παραγωγής. Πριν λοιπόν ταυτιστούμε κι εμείς με όσους αγωνίζονται κατά της κατάργησης της ΕΤΒ, ας θυμίσουμε ότι προηγείται, τώρα και πάντα, ο αγώνας ενάντια στην κατάργηση των δικαιωμάτων που αξίζουν και απαιτούν οι αφανείς συντελεστές της παραγωγής του βιβλίου: οι πολύ πραγματικοί εργαζόμενοι, με τις πολύ πραγματικές ανάγκες, σε αυτό τον μυθικό <<χώρο του βιβλίου>>.
Σύλλογος Μεταφραστών Επιμελητών Διορθωτών see more:Η ενιαία τιμή του βιβλίου και η χωριστή τιμή των εργαζόμενων Photo: Ralph Orlowski/Getty Images Europe
Αρχείο ημέρας 03/02/2014
όλοι μαζί γυρίζουμε το γρανάζι της αυτοδιαχείρησης
Τι κοινό έχουν pizza fan και big brother;
Είναι γεγονός πως σε πολλά καταστήματα της pizza fan έχουν τοποθετηθεί κάμερες «ασφαλείας». Η μόδα αυτή έχει καθιερωθεί στην πλειοψηφία των αθηναϊκών μαγαζιών (ακόμα και καλτσάκια να πάει κάποιος-α να αγοράσει θα τον/την παρακολουθεί μία). Οι κάμερες δεν μπαίνουν αποκλειστικά για την «ασφάλεια» του μαγαζιού όσο μάλλον για την επιτήρηση κάθε κίνησης των εργατών-ριών.
Πιο συγκεκριμένα θα περιγράψουμε την περίπτωση της pizza fan Σεπολίων που είναι κραυγαλέα, αλλά δυστυχώς όχι η μοναδική. Στο κατάστημα υπάρχουν 7 κάμερες όπως και σύστημα καταγραφής ήχου. Οι 5 καταγράφουν τον εσωτερικό χώρο και οι υπόλοιπες 2 καταγράφουν τον δρόμο. Κατά την πρόβα για το που θα στρέφονται αυτές, τα αφεντικά Πρινάρης Φώτης και Στρατουδάκη Κατερίνα δεν ενδιαφερόντουσαν μόνο για την προστασία του ταμείου που προβλέπει ο νόμος. Ο κύριος σκοπός ύπαρξής τους ήταν να φαίνονται καλύτερα οι κινήσεις των εργατών-ριών κατά τη διάρκεια της παραγωγής φαγητού. Πρόβαραν οι ίδιοι τις κινήσεις που κάνει ένας εργάτης-ρια π.χ. την ώρα που μπαίνει η πίτσα στο φούρνο. Επίσης έδιναν οδηγίες στον κόσμο που δούλευε εκείνη την ώρα για το πώς θα στέκεται για να φαίνεται π.χ. το χέρι που πιάνει το μαρούλι από τον γαστρονόμο.Κατόπιν οι τεχνικοί συνέδεσαν τις κάμερες με το διαδίκτυο. Τονίζουμε ότι οι κάμερες έχουνε σύστημα καταγραφής δηλαδή όχι μόνο μας παρακολουθούν την ίδια στιγμή αλλά μπορούν να ανατρέξουν σε οποιαδήποτε παρελθοντική στιγμή θέλουν.
Μόλις με το «καλό» εγκαταστάθηκαν ξεκίνησε και η εφαρμογή τους. Ο κλήρος έπεσε εννοείτε στο προσωπικό όπου τα σχόλια ήταν ποικίλα. Τα αφεντικά άρχισαν να παίζουν με το καινούριο τους παιγνίδι εις βάρος των εργατών-ριών. Χαρακτηριστικό ήταν το σχόλιο όπου κάλεσαν 2 άτομα τα οποία είχαν ρεπό για υποδείξεις: «Έφαγες μία πατάτα με μαγιονέζα», «Έφαγες φέτα με ψημένο ζυμάρι». Εδώ να υπενθυμίσουμε ότι τα αφεντικά στην pizza fan Σεπολίων (Πατησίων, Εξαρχείων, Αμπελόκηπων κλπ) απαγορεύουν την κατανάλωση φαγητού από εργαζόμενους-ες του καταστήματος!!
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν εκείνο όπου ο κος Πρινάρης κατέφτασε στο μαγαζί 1 ώρα μετά την έναρξη της βάρδιας (στις 11 η ώρα το πρωί δηλαδή). Άνοιξε την οθόνη, έβαλε την εν λόγω ημέρα να παίζει από την αρχή και σχολίαζε καρέ καρέ μπροστά στην εργαζόμενη την όποια εργασία είχε κάνει μέχρι τότε. Αποτέλεσμα ήταν η αφόρητη πίεση στη συναδέλφισσα που την ώρα της δουλειάς έκλαιγε ενώ έπρεπε να ανοίξει ζυμάρια ταυτόχρονα ακούγοντας σχόλια μέχρι και για το ότι δε βάζει γρήγορα τις παραλαβές στην κατάψυξη. Ακόμα, ο κος Πρινάρης της πρόσαψε το ότι είχε παρατηρήσει από τις κάμερες ότι η κοπέλα αργούσε 1 λεπτό κάθε μέρα να ανοίξει το μαγαζί! Με ποιο ρολόι άραγε;;
Καθημερινά ήταν τα τηλεφωνήματα που, εξ αποστάσεως, «διόρθωναν» τις όποιες κινήσεις του προσωπικού. Όπως και τα τηλεφωνήματα για να μας το υπενθυμίζουν. Για παράδειγμα, μια μέρα χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνει η υπεύθυνη, το κλείνει και μας λέει «Ο κύριος Φώτης είπε να χαμηλώσετε τη μουσική γιατί δεν ακούει τι λέτε από τις κάμερες».
Αν κάποιος-α θέλει να ληστέψει κάποιο κατάστημα, οι κάμερες είναι ελάχιστα αποτρεπτικές από το να το κάνει. Οι εργάτες-ριες όμως αποτρέπονται από το να έχουν στοιχειώδη ελευθερία κινήσεων στη δουλειά. Τέτοιες ανούσιες προειδοποιήσεις από τα αφεντικά δημιουργούν κλίμα της επιτήρησης που με τη σειρά του δημιουργεί συμπεριφορά φόβου σε όσους-ες εργάζονται. Φόβος πως κάθε κίνηση καταγράφεται και ίσως κάποια στιγμή, ανά πάσα στιγμή, να σε βλέπει το αφεντικό. Γιατί αν μία κίνηση όπως τρως φέτα και ζυμάρι (που είναι για ΠΕΤΑΜΑ) επικοινωνείτε σαν μέγιστο κακό, μπαίνει σε όλων το κεφάλι πως δεν υπάρχει χώρος για «σφάλματα». Φόβος σημαίνει να σου βάζουν στο μυαλό πως κάθε ασήμαντη πράξη σου χωράει σχόλια. Σημαίνει πως, ακόμα και τη δουλειά σου να κάνεις, δε φτάνει. Πρέπει να είσαι πειθήνιος-α καθώς αντίρρηση μπορεί να σημαίνει και απόλυση. Όταν η εργασία πια ισοδυναμεί με επιβίωση καταλαβαίνουμε όλοι και όλες το φόβο της απόλυσης. Αυτός είναι ο φόβος μας τον οποίο γνωρίζουν τα αφεντικά καλά.
Κατόπιν προστίμου που επιβλήθηκε σε κάποια καταστήματα και συστάσεων στην ίδια τη μητρική εταιρεία της pizza fan από την αρμόδια αρχή (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα) οι κάμερες στην pizza fan Σεπολίων (καθώς και στα υπόλοιπα καταστήματα pizza fan) ζουν και βασιλεύουν. Με μόνη εξαίρεση ότι αφαιρέθηκε μία από αυτές στα Σεπόλια. Η ίδια η εταιρεία για τα λεγόμενά μας έγραψε: «Η κινηματογραφική εικόνα του international επιχειρηματία που κάθεται στο γραφείο του παρακολουθώντας τις επιχειρήσεις του, είναι μια δημιουργική αναβάθμιση των καταγραφικών καμερών ασφαλείας, αλλά αμφιβάλουμε ποιον πείθει». Επομένως, παρόλο που γνωρίζει που στοχεύουν οι κάμερες ή δεν ενδιαφέρεται για αυτό ή, πιθανό, να είναι ένα καθεστώς το οποίο η ίδια η μητρική επιβάλλει. Ίσως να μην ήταν πολύ τυχαίο άλλωστε που εγκαταστάθηκαν στα περισσότερα μαγαζιά pizza fan κάμερες την ίδια εποχή. Όπως επίσης ίσως να μην ήταν τυχαίο που στη Αρχή Προστασίας Δεδομένων έχουν γίνει άλλες 5 καταγγελίες για άλλα καταστήματα pizza fan (όχι από τα σωματεία μας).
Ω ναι, τα αφεντικά της pizza fan δεν μοιάζουν καθόλου με international επιχειρηματίες που κάθονται στο γραφείο τους παρακολουθώντας τις επιχειρήσεις τους. Έχουν περάσει στο επόμενο λέβελ. Ποια γραφεία; Μπορούν ανά πάσα στιγμή μέσω των νέων τεχνολογιών να κάθονται οπουδήποτε και να παρακολουθούν τις κινήσεις των εργατών-ριών.
Στη παραπάνω φωτογραφία φαίνονται τα αφεντικά Πρινάρης, Στρατουδάκη να καπνίζουν αμέριμνα και να κοιτούν από την οθόνη (μαντέψτε!) τις εργάτριες που καθαρίζουν και οι οποίες βρίσκονται ακριβώς μπροστά τους. Κανένα ταμείο δεν βρίσκεται σε αυτή τη λήψη της κάμερας παρά μόνο άνθρωποι που δουλεύουν. Η εργάτρια με την πορτοκαλί μπλούζα που απεικονίζεται πάνω στο κέντρο είναι ευδιάκριτη στην οθόνη του υπολογιστή κάτω αριστερά. Μάλιστα το γραφείο των εργοδοτών είναι σε τέτοιο σημείο που όποιος-α μπαινοβγαίνει στο ψυγείο (κάτι συχνότατο) γνωρίζει πως “τα αφεντικά κοιτάνε τις κάμερες”. International; Το μόνο international στην όλη υπόθεση είναι οι ίδιο-ες εργάτες-ριες που οι εργοδότες παρακολουθούν. Δεν αποτελεί δημιουργική αναβάθμιση δική μας. Αποτελεί μία «δημιουργική» υποβάθμιση της ζωής μας και στυγνή καθημερινότητα για όλους-ες εμάς. Αυτά και πολλά άλλα συνθέτουν τις συνθήκες εργασίας μας σε καταστήματα pizza fan. Ρόδινες, ε;