Στους καιρούς της εξαθλίωσης της εργατικής τάξης και της κατάστασης εξαίρεσης στην οποία βρίσκονται οι άνεργοι έρχεται ο νόμος που προβλέπει τη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων για 7 Κυριακές τον χρόνο, που με υπουργική απόφαση αυξάνονται σε 52. Έστω κι αν το ΣτΕ πάγωσε προσωρινά την υπουργική απόφαση, η πρόθεση κράτους και καπιταλιστών για πλήρη κατάργηση της κυριακάτικης αργίας είναι κάτι παραπάνω από εμφανής.
Πού στοχεύει η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας;
Η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας αλλά και η πλήρης ελαστικοποίηση των ωραρίων είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης που εντάθηκε με αφορμή την κρίση. Στο επίκεντρο αυτής της αναδιάρθρωσης είναι οι εργασιακές σχέσεις ως ο παράγοντας που πάνω του στηρίζεται η εκμετάλλευση των εργαζομένων, η παραγωγή υπεραξίας και τελικά τα κέρδη των καπιταλιστών. Είναι ένα μέτρο που θα ωφελήσει άμεσα κυρίως τους μεγαλοεπιχειρηματίες του κλάδου του εμπορίου και τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, θα ευνοήσει δηλαδή την περαιτέρω συσσώρευση κεφαλαίου. Είναι ακόμα όμως άλλη μια επίθεση σε εργασιακά κεκτημένα που ανοίγει τον δρόμο για την περαιτέρω εντατικοποίηση κι αυταρχικοποίηση των ήδη επισφαλών εργασιακών σχέσεων σύμφωνα με το κυρίαρχο πνεύμα της πλήρους εμπορευματοποίησης των ζωών μας. Για να επιβιώσει ο καπιταλισμός που βρίσκεται σε κρίση πρέπει να επεκταθεί επιθετικά σε ολοένα και περισσότερα σημεία όπου μέχρι τώρα δεν είχε εκμεταλλευτεί επαρκώς. Ο στόχος είναι η μετατροπή των εργαζόμενων σε εργατικές μηχανές με ελάχιστα δικαιώματα που όταν δε δουλεύουν θα είναι πειθήνιοι καταναλωτές. Δηλαδή η ολοκληρωτική μετατροπή της ζωής σε έναν κύκλο παραγωγής υπεραξίας, κατανάλωσης εμπορευμάτων και συσσώρευσης κεφαλαίου. Αυτή είναι η περιβόητη καπιταλιστική ανάπτυξη. Όποιος νομίζει ότι αυτή η επίθεση στον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων θα σταματήσει στο εμπόριο είναι πολύ γελασμένος.
Η ιερή συμμαχία της εμπορευματοποίησης των ζωών μας
Αυτή η προσπάθεια συσπειρώνει ένα διευρυμένο μέτωπο δυνάμεων που η καθεμιά με τον τρόπο της συνεισφέρει στον κοινό στόχο. Κινητήρια δύναμη είναι φυσικά οι καπιταλιστές και βασικός μοχλός η κυβέρνηση που χρησιμοποιώντας τον κρατικό μηχανισμό λειτουργεί σαν εντολοδόχος του κεφαλαίου. Αυτή φυσικά είναι και μια από τις βασικές λειτουργίες του κράτους στον σύγχρονο ολοκληρωτισμό. Ο ρόλος της δικαστικής εξουσίας είναι επίσης σαφής κι ευδιάκριτος και μια πρόχειρη ματιά στον ρόλο που έπαιξε στο πετσόκομμα των εργατικών δικαιωμάτων τα τελευταία χρόνια δεν αφήνει το γεγονός της προσωρινής απόφασης του ΣτΕ να θολώσει τα νερά. Τα καθεστωτικά ΜΜΕ έχουν αναλάβει τον ρόλο της ιδεολογικής εμπροσθοφυλακής προσπαθώντας να παρουσιάσουν την κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων ως λύση στην κρίση τους και να τη διαφημίσουν όσο πιο πολύ γίνεται, την ίδια στιγμή που παρουσιάζουν οποιαδήποτε αντίδραση σαν αντικοινωνική κι επιζήμια για τους εργαζόμενους. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις χιπστεροφασιστικές free press φυλλάδες που με τη δήθεν αποϊδεολογικοποιημένη κι αισθητικοποιημένη οπτική τους αποκρυσταλλώνουν το περιεχόμενο του κοινωνικού εκφασισμού ως επιθετικού νεοφιλελευθερισμού. Οι εμπορικοί σύλλογοι στην πλειοψηφία τους βοήθησαν κι αυτοί με τον τρόπο τους. Αρχικά με την παλινωδία του «7 Κυριακές κι όχι 52» όπου έδειξαν να μην καταλαβαίνουν πως η ηγεμονία ανήκει πλέον στους μεγαλοαστούς κι όχι στους ίδιους, κι οποιαδήποτε αλλαγή στην κυριακάτικη αργία δε θα έμενε εκεί αλλά θα παρέσερνε τα πάντα. Έπειτα με την εισαγωγή θεσμών που συμβάλλουν στην ελαστικοποίηση των ωραρίων όπως οι «λευκές νύχτες» όπου οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλεύουν ως τα μεσάνυχτα για να αυξηθεί ο τζίρος. Στις «λευκές νύχτες» συνέβαλαν και αρκετοί δήμοι που στήριξαν πολλές τέτοιες προσπάθειες, ακόμη και δήμαρχοι που ανήκουν στην αριστερά, αποδεικνύοντας τον ρόλο της ως αριστεράς του κεφαλαίου και εν δυνάμει διαχειριστικής δύναμης τους συστήματος κι όχι δύναμης ανατροπής του. Τέλος, οι αλαλάζοντες καταναλωτές που είναι πρόθυμοι να προτάξουν τα στήθη τους για να ψωνίσουν την Κυριακή παίζουν τον ρόλο των χρήσιμων ηλίθιων που δεν αντιλαμβάνονται ότι η πλήρης κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων θα επηρεάσει κι αυτούς.
Η σημασία του αγώνα ενάντια στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον άμεσο αντίκτυπο της εντατικοποίησης της εργασίας στις ζωές των εργαζομένων. Την ίδια στιγμή που η επίσημη ανεργία είναι στο 26% ο ελεύθερος χρόνος των εργαζόμενων ψαλιδίζεται. Η έννοια του ελεύθερου χρόνου στενεύει για να χωράει μόνο την κατανάλωση και την απολύτως αναγκαία ξεκούραση. Το εργατικό κίνημα πρέπει να κατανοήσει το ζήτημα του ελεύθερου χρόνου ως ίδιας σημασίας με τον μισθό, ως πλευρές του ίδιου πράγματος. Οφείλει να επανανοηματοδοτήσει την έννοια του ελεύθερου χρόνου έξω κι ενάντια στον καπιταλισμό, ως χρόνου που οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν για να οργανώσουν την αντίστασή τους στην καπιταλιστική βαρβαρότητα, να δημιουργήσουν τον δικό τους πολιτισμό, να ζήσουν έξω από την κυριαρχία του εμπορεύματος. Ο αγώνας ενάντια στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας πρέπει να νικήσει για να δώσει μια πνοή στους εργατικούς αγώνες και να εμπλουτίσει το περιεχόμενό τους.
Τι να κάνουμε
Η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας δεν αφορά μόνο τους εμποροϋπάλληλους αλλά όλους τους εργαζόμενους. Οι απεργίες των σωματείων του κλάδου τις Κυριακές που είναι ανοιχτά τα καταστήματα είναι απαραίτητες και πρέπει να στηριχτούν, αλλά δεν αρκούν. Είναι απαραίτητος ο οριζόντιος συντονισμός ευρύτερων κομματιών της τάξης μας, σωματείων βάσης, εργατικών σχημάτων και συλλογικοτήτων ώστε αυτές οι απεργίες να αποκτήσουν γενικευμένα χαρακτηριστικά. Σε αυτή την προσπάθεια ο θεσμικός συνδικαλισμός και οι ηττημένες λογικές και πρακτικές του είναι βάρος κι όχι σύμμαχος. Για να κερδίσουμε αυτή τη μάχη ο δρόμος είναι ένας: πρέπει να καταστρέψουμε τη λειτουργία της αγοράς τις Κυριακές. Με μαζικές πορείες, δυναμικές παρεμβάσεις και αποκλεισμούς καταστημάτων, σαμποτάζ, κλεισίματα δρόμων να δημιουργήσουμε ένα πολύμορφο κίνημα μέχρι να το πάρουν απόφαση ότι τις Κυριακές μας δεν πρόκειται να τις χαρίσουμε στον κόσμο του εμπορεύματος. Τις Κυριακές μας θα τις χρησιμοποιήσουμε για να γλεντήσουμε και να συζητήσουμε, για να ερωτευθούμε και να οργανώσουμε την Κοινωνική Επανάσταση που θα σαρώσει τον κόσμο του κράτους και του κεφαλαίου και θα οικοδομήσει την ελευθερία.
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗΣ ΑΡΓΙΑΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ