Αναδημοσίευση από Praxis
Το δίπολο της ταξικής ανισότητας και του κατασταλτικού κράτους
γράφει η Γεωργία Δούκουρη
Οι εργαζόμενοι «χαιρέτησαν» το 2014, και υποδέχτηκαν το νέο έτος με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με επίθεση του κράτους ως νομιμοποιημένου κατασταλτικού μηχανισμού διαχείρισης των συγκρούσεων για την αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων εξουσίας.
Στις 28/12/2014, ο απεργιακός αγώνας ενάντια στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας[1], έξω από τον Ιανό, δέχτηκε την επίθεση εργοδοσίας και κράτους. Η αγριότητα της επίθεσης των δυνάμεων καταστολής με χρήση χημικών και βία, είχε τη «νομιμοποιητική» του βάση στη μήνυση που κατέθεσε η εργοδοσία του Ιανού. Ακολούθησαν συλλήψεις[2] ως απάντηση στην ενότητα της απεργιακής περιφρούρησης. Η καταστολή συνεχίστηκε έξω από το Α.Τ. Ακροπόλεως, όπου πλήθος είχε συγκεντρωθεί ως αλληλεγγύη στους προσαχθέντες, με νέες συλλήψεις αλλά και βιαιοπραγίες μάλιστα μπροστά στα μάτια δικηγόρων (ΑΔΕΔΥ, ΕΙΝΑΠ, κ.α.)[3].
Στις 5/1/2015 επαναλαμβάνεται η ιστορία, αυτή τη φορά με πρωταγωνιστές τους εργάτες της «Γενικής Ανακυκλώσεως Α.Ε.» Είναι δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα ενός χρόνου, που οι εργάτες του εργοστασίου πραγματοποιούν δυναμικές κινητοποιήσεις, καθώς η εργοδοσία καθυστερεί την καταβολή δεδουλευμένων που μπορεί να φτάνει μέχρι και τους 8 μήνες, ενώ πάγια διεκδίκησή είναι τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας[4], η ανανέωση των συμβάσεων, η καταβολή δώρων, κ.α. Η απάντηση της εργοδοσίας στις κινητοποιήσεις, ίδια όπως στην περίπτωση του Ιανού: κατέθεσε μήνυση εναντίον των απεργών (αφού προηγουμένως είχε προσπαθήσει να λειτουργήσει απεργοσπαστικά, φέρνοντας άλλους εργάτες να δουλέψουν στο εργοστάσιο, οι οποίοι όμως αποχώρησαν μετά από συζήτηση με τους απεργούς), και τα ΜΑΤ επιτέθηκαν στην περιφρούρηση. Συνελήφθησαν 33 άτομα, (απεργοί και αλληλέγγυοι/ες), ενώ στις 7/1 αστυνομικοί «επισκέφτηκαν» σπίτια απεργών[5].
Οι δύο αυτές περιπτώσεις, αποτελούν παράδειγμα ενός δίπολου: της αύξησης της ανισότητας, και της οχύρωσης του κατασταλτικού κράτους. Ο κρατικός μηχανισμός εμφατικά τα τελευταία χρόνια, έχει εντείνει τα αντανακλαστικά αντιμετώπισης ενός εσωτερικού «εχθρού». Η εσωτερική καταστολή έχει στη φαρέτρα της τόσο τη σχετική νομιμοποίηση (απόφαση του ΣτΕ για παρακολούθηση με κάμερες πορειών κ.λπ, «κουκουλονόμος», απαγόρευση συναθροίσεων κ.ο.κ.), όσο και εκτελεστικές δυνάμεις κατασταλτικού μηχανισμού (ΜΑΤ, ΥΜΕΤ, ΔΙ.ΑΣ., ΔΕΛΤΑ.). Ο στόχος είναι ένας: η μη όξυνση της αντίδρασης απέναντι στην ραγδαία μεταβολή των κοινωνικών σχέσεων, αποτόκου της ανηλεούς αντεργατικής και αντιλαϊκής επίθεσης. Επιδίωξη είναι η αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων εκμετάλλευσης και η καθυπόταξη των διεκδικήσεων.
Σε συνθήκες κοινωνικού ανταγωνισμού και σύγκρουσης αντιμαχόμενων κοινωνικών ομάδων, το αστικό κράτος ως όργανο του κεφαλαίου εντείνει απροκάλυπτα την καταστολή των εργατικών αγώνων. Οι κινητοποιήσεις ενάντια στην εντατικοποίηση της δουλειάς, και την ελαστικοποίηση της εργασίας, τους πενιχρούς μισθούς, την κατάργηση κεκτημένων όπως η κυριακάτικη αργία, απαντήθηκαν με δακρυγόνα, χημικά, με επιθέσεις κατασταλτικών δυνάμεων κ.λπ. Οι Μονάδες Αποκατάστασης της Τάξης λειτουργούν, όπως νοηματοδοτεί η ονομασία τους: αποκαθιστώντας την κεφαλαιακή «τάξη», όταν αυτή διαρρηγνύεται από τη συλλογική διεκδίκηση, διασφαλίζοντας την εξουσία της αστικής τάξης κανονικοποιώντας την υφαρπαγή της εργατικής δύναμης και των εργατικών δικαιωμάτων.
Η ποινικοποίηση του αγώνα σε τόπους δουλειάς, αλλά και σε συλλογικές εργατικές διεκδικήσεις, επιχειρούν τη διάσπαση της ενιαίας συλλογικής δράσης, με στρατηγικά μηνύματα, που είτε λοιδορούν τον εργατικό αγώνα (π.χ. η απάντηση του Ιανού για τα γεγονότα της 28ης/12 αναφέρεται σε «συνδικαλιστές ανταγωνιστικών βιβλιοπωλείων»), είτε περνούν στο συλλογικό φαντασιακό ότι η αντίσταση είναι και παράνομη, καταφεύγοντας στην αστική δικαιοσύνη με μηνύσεις. Αρωγός στην προσπάθεια αυτή, είναι και τα Μ.Μ.Ε. Για παράδειγμα και εξετάζοντας τις παραπάνω περιπτώσεις, τα ΜΜΕ, έχουν εξαρχής τοποθετηθεί υπέρ του αιτήματος του κεφαλαίου για την κυριακάτικη εργασία, και η όποια προσπάθεια αντίστασης σε αυτή αναπαράγεται ως «αντιδημοκρατικό χάπενινγκ»[6].
Στην περίπτωση της καταστολής στη «Γενικής Ανακυκλώσεως Α.Ε.», τα κυρίαρχα Μ.Μ.Ε. σιωπούν. Και η σιωπή λειτουργεί ενισχυτικά της αυταρχικής διαχείρισης των εργατικών αγώνων, καθώς η αποσιώπηση ή διαστρέβλωση για την καταστολή και ποινικοποίηση που αυτοί δέχονται, νοηματοδοτεί μια απόλυτη εξουσία, στην οποία οι διεκδικητές φαντάζουν «ανυπεράσπιστοι». Πώς άλλως να εξηγήσει κανείς τη δήλωση στις 16/1/2015, του απερχόμενου υπ. Δημοσίας Τάξης, κ. Β. Κικίλια, ότι «οι αστυνομικοί δεν οπλοφορούν στις πορείες»;
Το κρατικό μονοπώλιο της βίας, λειτουργεί ως παράγοντας εκφοβισμού απέναντι στη συλλογικοποίηση, καθώς ασκώντας βία προκλητικά ενώ απρόκλητα, ταυτίζει τις διεκδικήσεις με τον «εσωτερικό εχθρό», ένα «εχθρό» που δεν βρίσκει συμμάχους είτε σε μια απολιτίκ κοινωνία ισχνής ταξικής συνείδησης, είτε στην τέταρτη εξουσία που κατά περίπτωση σιωπά, ή στοχοποιεί.
Και όσο βαθαίνει η κρίση, τόσο βαθαίνει και η καταστολή λειτουργώντας ως μηχανισμός διαχείρισης των εργατικών διεκδικήσεων. Και μιας και έχουμε μπροστά μας τις εκλογές της 25ηςΓενάρη, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον το ερώτημα, πως μια εν δυνάμει και αυτοαποκαλούμενη αριστερή κυβέρνηση, θα διαχειριστεί το διαχρονικό δίπολο κοινωνική ανισότητα/καταστολή. Η θεσμική και υλικοτεχνική εξόπλιση των αστυνομικών και όχι ο αφοπλισμός[7], πως θα αντιμετωπίσει άραγε τους «περήφανους φασίστες»[8] των κλιμακίων της ελληνικής αστυνομίας; Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι, μια «αριστερή» κυβέρνηση προασπίζεται το δρόμο της συνέχειας και όχι της ρήξης, συνακόλουθα την αναπαραγωγή κοινωνικών σχέσεων ανισότητας. Και ο μόνος τρόπος επιβολής είναι η κατασταλτική διαχείριση των εργατικών διεκδικήσεων.
[1] Τον περασμένο Δεκέμβρη πέρασε ως τροπολογία μέσα στον νέο νόμο για το ΕΣΠΑ το άνοιγμα των καταστημάτων «κάθε τελευταία Κυριακή του χρόνου», νομιμοποιώντας έτσι το κυριακάτικο άνοιγμα των καταστημάτων αντί για 7 σε 8 Κυριακές του χρόνου, κατόπιν αιτήματος των επιχειρηματιών του κλάδου. Το ΣτΕ, με προσωρινή του απόφαση τον περασμένο Σεπτέμβριο (2307/14), κρίνει παράνομη την πιλοτική λειτουργία των καταστημάτων και τις 52 Κυριακές του χρόνου σε 10 περιοχές της χώρας, την ακύρωση της οποίας ζήτησαν: ΣΕΒ, ΣΕΤΕ, ΣΕΛΠΕ. Οι κινητοποιήσεις ενάντια στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας στην Αθήνα, καλούνται πρωτίστως από το Συντονιστικό Δράσης Ενάντια στην Κατάργηση της Κυριακάτικης Αργίας και τα «απελευθερωμένα» ωράρια, που δημιουργήθηκε μετά από πρωτοβουλία – κάλεσμα του Συλλόγου Υπαλλήλων Χάρτου Αττικής.
[2] Πέντε προσαγωγές εκ των οποίων οι τέσσερις μετατράπηκαν σε συλλήψεις (δύο εκ των οποίων αφορούσαν απλούς περαστικών).
[3] Να σημειώσουμε ότι η εκδίκαση της υπόθεσης για τις 4 συλλήψεις έξω από το βιβλιοπωλείο Ιανός αναβλήθηκε για τις 18 Φεβρουαρίου 2015, ενώ η εκδίκαση της υπόθεσης για τις 3 συλλήψεις έξω από το ΑΤ Ακροπόλεως αναβλήθηκε επ’ αόριστο.
[4] Δύο εργάτες έχασαν τη ζωή τους στο εργοστάσιο τα τελευταία 4 χρόνια, ενώ παρά την ανθυγιεινή εργασία δεν παρέχεται ο κατάλληλος εξοπλισμός.
[5] Μετά από την εξέταση της εργατικής διαφοράς στην Επιθεώρηση Εργασίας στα Άνω Λιόσια μετά από προσφυγή των απεργών της Γενικής Ανακύκλωσης, της Ένωσης Μεταναστών Εργατών και του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ασπρόπυργου-Ελευσίνας, η εργοδοσία δεσμεύτηκε να αποσύρει τις μηνύσεις εναντίον των απεργών που «νομιμοποίησαν» την επίθεση των ΜΑΤ, και υποχώρησε σε αρκετές από τις εργατικές διεκδικήσεις. Οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε αναμονή της υλοποίησης των δεσμεύσεων της εργοδοσίας.
[6]Αναφορά στην έντυπη έκδοση της Καθημερινής, 30/12/2014 «Αντιδημοκρατικό χάπενινγκ στον «Ιανό» της Σταδίου». Και είναι επίκαιρο το ερώτημα του Μ. Μπρεχτ, «Γιατί να λέμε βίαια τα νερά ενός ποταμού και όχι τις όχθες που τα περιορίζουν;».
[7] Σύμφωνα με το Δ.Τ.20/1/2015 για τη συνάντηση αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ με το προεδρείο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων (ΠΟΑΣΥ).
[8] Η αναφορά αφορά στη γνωστή υπόθεση των Δοκίμων στη Σχολή της ΕΛ.ΑΣ. που ανέδειξε η καθηγήτρια εγκληματολογίας Αναστασία Τσουκαλά.
