*Άρθρο του Σ. Δαπέργολα στη σελίδα της SAC για τα διεθνή.
Η 18η Οκτώβρη του 1981 ήταν μια σημαδιακή μέρα στην μεταπολεμική
Ελληνική ιστορία. Δεν είχαν περάσει ούτε 7 χρόνια απο τότε που οι
έλληνες αριστεροί επέστρεψαν απο τα ξερονήσια και τα βασανιστήρια με την
πτώση της στρατιωτικής χούντας και ξαφνικά ένα αριστερό κόμμα σε τρεις
εκλογές πολλαπλασιάζει τις δυνάμεις του και καταλαμβάνει, μέσω της
κοινοβουλευτικής οδού, θριαμβευτικά την εξουσία. Το πολιτικό του
πρόγραμμα δημιουργούσε τρόμο στα δεξια στρώματα της ελληνικής κοινωνίας
(τους νικητές του ελληνικού εμφυλίου) αλλά και σε τμήματα της αστικής
ταξης: υπόσχονταν έξοδο της χώρας από την ευρωπαϊκή κοινότητα,
απαγκίστρωση από το ΝΑΤΟ και την σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, μαζικές
κοινωνικοποιήσεις και εργατικό έλεγχο σε εργοστάσια, τσάκισμα του
στρατιωτικού παρακράτους, εκκαθάριση του εκκλησιαστικού ακροδεξιού
καρκινώματος, αυτονοήτες σήμερα ελευθερίες . Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό
Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) ήταν ένα αληθινό αριστερό κόμμα που μιλούσε για ειρηνικό
(αλλά με το όπλο παρα πόδας) σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Ενα κόμμα
ριζοσπαστικό ακόμα και για την 10ετία του 80.
Οι αναλογίες με τον Σύριζα είναι προφανείς.
Τι είναι ο Σύριζα
Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε σαν ένα ιδιότυπο άθροισμα.
Είναι η εξέλιξη μίας ιστορικής ευρωκομμουνιστικής τάσης χυδαία
ρεφορμιστικής και καθεστωτικής. Τυατόχρονα με την παρουσία
αριστερίστικων γκρουπούσκουλων από όλο το φάσμα των αιρετικών του
Λενινισμού αλλά και κάποιων κινημάτων βάσης ή ανθρώπων του αγώνα. Είναι
το ΠΑΣΟΚ της νέας εποχής που “απο το τίποτα γίνεται τα πάντα”. Οι χρόνοι
όμως της μετεξέλιξής του είναι πολύ ταχύτεροι. Και συγκρινόμενο με το
ΠΑΣΟΚ όταν πήρε την εξουσία είναι πολύ μικρότερο. Το δε πρόγραμμά του
δεν πλησιάζει κάν σε ριζοσπαστισμό αυτό του ΠΑΣΟΚ, ενώ τα μέλη του είναι
λίγες δεκάδες χιλιάδες.
Η ανάληψη της ηγεσίας του Τσίπρα το 2008, που ξεκίνησε σαν εκλεκτός του
προηγούμενου αρχηγού σηματοδότησε την εκδίωξη της “ευρωκομμουνιστικής”
τάσης στο κόμμα και την δημιουργία μιας νέας πολιτικής ταυτότητας .
Στήριξη αγώνων και αιτημάτων με μια ρητορική που προσπαθούσε να ψαρέψει
ακόμα και απο την ελευθεριακή παράδοση, εμμονή σε πολιτικά δικαιώματα
προσπάθεια για παρουσία στον δρόμο. Αλλωστε τα αριστερίστικα κόμματα
έφεραν τεχνογνωσία δρόμου κι ένα μικρό αλλά μάχιμο στελεχιακό δυναμικό
και μόνο μια τέτοια ταυτότητα μπορούσε να τους κρατήσει μαζί.
Παράλληλα επιχείρησε να δυναμώσει τη συνδικαλιστική του επιρροή στον
δημόσιο κυρίως τομέα μέσω των παρατάξεών του, όπως και στους φοιτητικούς
συλλόγους.
Ανάμεσα στα άλλα, ο Σύριζα του 4% δεν σταμάτησε ποτέ να κάνει εκκλήσεις
ενότητας της αριστεράς, γενικόλογες και συναισθηματικές, που έβρισκαν
την επιδεικτικές αρνήσεις τόσο του κομμουνιστικού κόμματος όσο και του
εκτός σύριζα αριστερισμού.
Επίσης ο σύριζα του 4% ηταν ο αποδιοπομπαίος τράγος όλης της ακροδεξιάς
και του φασισμού: η φιλομεταναστευτική του θέση, ο σχετικός
αντικληρικαλισμός του, η πολεμική του σε κοινωνικές διακρίσεις, ο
αντιεθνικισμός του τον είχαν κάνει μόνιμο στόχο, πολλές φορές σε βαθμό
υστερίας .
Αυτός ο Σύριζα απορρόφησε μια τεράστια εκλογική δυναμική που δεν την
είχε προβλέψει πόσο μαλλον σχεδιάσει.
Κι εκεί που το θέμα του ήταν να μπει στη βουλή και μια μέρα να περάσει
σε ποσοστό το κομμουνιστικό κόμμα κατακτώντας τη συμβολική ηγεμονία στην
αριστερά, τώρα βλέπει την πόρτα της εξουσίας.
Λίγα λόγια για το πολιτικό περιβάλλον
Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα γνώρισαν το τέλος ενός ονείρου καταναλωτικής
αφθονίας, το ψεύδος μιας συστημικής υπόσχεσης και με το Ευρωπαϊκό και με
το ελληνικό ενδημικό χρώμα. Βρέθηκαν χωρίς δουλειά, βρέθηκαν με
μικρότερο μισθό, πληρώνοντας τα φάρμακά τους, χάνοντας παροχές.
Οι ηλικιωμένοι βρέθηκαν σε ακόμα χειρότερη κατάσταση βλέποντας
συντάξεις να χάνονται και σύστημα υγείας να υποβαθμίζεται. Κάθε τι που
αποτελούσε το “κράτος πρόνοιας”, συρρικνώθηκε, έγινε ακριβότερο,
δουλεύει χειρότερα. Η γενικευμένη διαφθορά διχοτομήθηκε: η διαφθορά της
αστικής τάξης και του κράτους έμεινε ανέγγιχτη, η διαφθορά που αφορούσε
την κοινωνική βάση έγινε άλλοθι για μαζική αφαίρεση δημόσιων παροχών.
Τα δύο μεγάλα κόμματα άρχισαν να γνωρίζουν πρωτοφανή απαξίωση. Μην
μπορώντας πλέον να αγοράσουν ψήφους μεσω “διευκολύνσεων” (πχ πρόσληψη
στο δημόσιο, φοροαπαλλαγές κλπ), αλλά προσπαθώντας να πάρουν πίσω όσα
είχαν δώσει σε προηγούμενες μαζικές εξαγορές) έχουν γίνει σκιά του
παλιού εαυτού τους.
Η δεξιά “Νέα Δημοκρατία” άντεξε γιατί είχε την τύχη να μην σκάσει στα
χέρια της η κατάρρευση των ελληνικών οικονομικών και είναι στην
κυβέρνηση συσπειρώνοντας ένα ετερόκλητο δυναμικό ακροδεξιών,
συντηρητικών, φιλελεύθερων, αστικής τάξης, ολιγαρχών, πολιτικών
παραγόντων, φοβισμένων μικροαστών και γερόντων ψηφοφόρων που υπολογίζουν
ότι έχουν λίγα χρόνια ζωής για να ρισκάρουν συντάξεις και γαλήνη με μια
κυβέρνηση αριστεράς . Ακόμα κι έτσι είναι στο μισό της ιστορικής της
δύναμης.
Ο άλλος πόλος του δικομματισμού, και της πρόσφατης κυβέρνησης, το
ΠΑΣΟΚ, εξαερώθηκε στο 4% και ίσως να μην μπει στη βουλή, ενώ πριν λίγες
μέρες γνώρισε και διάσπαση.
Οι κερδισμένοι απο τους άστεγους ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων
είναι οι φασίστες της Χρυσής αυγής και ο Σύριζα. Και σε λίγες μέρες,
στις 25 Ιανουαρίου αυτή η δυναμική θα αποτυπωθεί στα εκλογικά αποτελέσματα
SYRIZA ANDE PORTAS
Είναι η χιλιειπωμένη αφήγηση για την realpolitic που ανακαλύπτει κάθε
ριζοσπαστική δύναμη όταν φτάνει να πάρει την εξουσία. Ο Σύριζα δεν την
έχει πάρει ακόμα. Και η τωρινή του realpolitic είναι να τα έχει καλά με
όλους. Προβάλλει τη δημοκρατική του προσήλωση στους θεσμούς, προβάλει
και τη σχέση του με τα εκτός θεσμών κινήματα βάσης. Θέλει
αδιαπραγμάτευτα την παραμονή της χώρας όχι σε αυτή την ΕΕ αλλά σε μια ΕΕ
της ισότητας της αδελφότητας και της δικαιοσύνης. Υμνεί τους
ακηδεμόνευτους αγώνες και ζητάει την εκλογική τους “αποτύπωση”.
Καταγγέλει τη βία και τη ρήξη με τους νόμους διάφορων αγώνων αλλά με
πολύ γλυκό τρόπο. Καταγγέλει τον ιμπεριαλισμό και τις επεμβάσεις αλλά
για τη θέση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ σιωπά. Κλείνει το μάτι στη ρωσία, την
κίνα, τις ΗΠΑ… Την ίδια στιγμή αφήνει να αιωρείται η φήμη ότι έχει
συνάψει προνομιακές σχέσεις με μπλοκ της αστικής τάξης. Παράλληλα θα
στηρίξει και αναρχικές καταλήψεις όταν αυτές δέχονται καταστολή ή
απεργούς πείνας.
Ο σύριζα δεν χαλάει καρδιές. Και πως θα μπορούσε να το κάνει αφού
ενδιαφέρεται για εκλογική νίκη;
Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε το εξής: Όταν λέμε για σύριζα μιλάμε για μια
πολιτική δύναμη της οποίας η εκλογική και κοινωνική ισχύς είναι
αναντίστοιχες. Όποιος ονειρεύεται, στην Ελλάδα ή την Ευρώπη, σοβαρές
σοσιαλιστικές αλλαγές από αυτό το κόμμα, ας φροντίσει να μην ξυπνήσει.
Δεν υπάρχουν, ούτε κατ ελάχιστον εκείνες οι συνθήκες που θα επέτρεπαν,
ριζοσπαστισμούς: Ο συνδικαλισμός στον ιδιωτικό τομέα είναι αμελητέα
ποσότητα κι αυτός ελεγχόμενος από τους Σταλινικούς του κομμουνιστικού
κόμματος. Το φοιτητικό κίνημα είναι θορυβώδες και αποφασιστικό αλλά
ουσιαστικά μικρό και εποχιακό και περισσότερο σχετίζεται με τον
αριστερισμό. Τοπικοί αγώνες υπάρχουν λίγοι κι εκεί ο Σύριζα έχει σκληρό
ανταγωνισμό από τους αναρχικούς και την επαναστατική αριστερά. Λίγα
πράγματα κινούνται και για ζητήματα δικαιωμάτων κυρίως σε περιπτώσεις
αλληλεγγύης κρατουμένων και αντιφασισμού για τις οποίες ο Σύριζα
προσπαθεί απεγνωσμένα να μοιραστεί λίγη από τη δημοσιότητα και το
πολιτικό κεφάλαιο που παράγουν στον δρόμο οι αναρχικοί.
Η ελληνική κοινωνία, οι εργαζόμενοι, η κοινωνική βάση πέρασε μια
πενταετία στην οποία εξάντλησε τα μέσα αγώνα σύμφωνα με τα αγωνιστικά
ήθη δομές μιας προηγούμενης εποχής. Απέτυχε ολοκληρωτικά. Με εξαίρεση
λίγες εστίες (κι αυτές δύσκολα εξαργυρώσιμες έστω και εκλογικά απο τον
σύριζα) οι εργαζόμενοι είναι κλεισμένοι σπίτια τους. Πολλοί απο αυτούς
περιμένοντας τον Σύριζα με μια αόριστη ελπίδα.
Πως είναι δυνατόν, σε τέτοιο διεθνές περιβάλλον να επικρατήσουν ρήξεις
χωρίς γενικευμένη λαική/ταξική στήριξη; αλλαγές για τις μάζες χωρίς τις
μάζες;
Δεν είναι δυνατόν και στον Σύριζα το γνωρίζουν.
Σίγουρα μέσα σε αυτό το κόμμα υπάρχει τίμιος κόσμος (και για τα ελληνικά
καθεστωτικά ήθη αυτό είναι σπάνιο). Ψημένοι μαχητές του αριστερισμού
που δεν ξεπουλήθηκαν στο ΠΑΣΟΚ ενώ θα μπορούσαν, ριζοσπάστες από
γειτονιές και χώρους δουλειάς, καλοπροαίρετοι αγωνιστές.
Οι άνθρωποι αυτοί παλεύουν και θα παλέψουν μέσα στο κόμμα για την αιώνια
αριστερή αυταπάτη, ένα ελεύθερο σοσιαλιστικό κράτος/προστάτη της
εργατικής τάξης.
Σίγουρα είναι πολύ ευχάριστο να βλέπεις την έκπληκτη αηδία στη μούρη των
ακροδεξιών για την επικείμενη “επικράτηση των εθνομηδενιστών
μπολσεβίκων”. Καλό είναι επίσης να φωνάζουν περισσότεροι όταν ο φασισμός
περνάει την κατασταλτική ατζέντα του
Αλλά ακόμα κι αυτά είναι πρόσκαιρα.
Ηδη ένα κομμάτι της γραφειοκρατίας του ΠΑΣΟΚ έχει μεταναστεύσει στο
Σύριζα και μαζί με τα απομεινάρια του ευρωκομμουνισμού ισχυροποιούνται
τώρα που στους θώκους της εξουσίας δεν περνάνε εύκολα οι “τρελοί
αριστεροί”. Ηδη ο πήχης της επικείμενης σύγκρουσης με την ΕΕ και την
Γερμανία για το θέμα του Ελληνικού χρέους και την λιτότητα κατεβαίνει.
Ταυτόχρονα να υπολογίσουμε ότι ο σύριζα έρχεται σε μία εξουσία που η
κρατική γραφειοκρατία αποτελείται από πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ενώ το
βαθύ κράτος (στρατός, αστυνομία, δικαιοσύνη) από δεξιούς και φασίστες.
Κι αφού δεν σκοπεύει να κάνει πραξικόπημα πως αλλιώς παρα μόνο μέσω της
συνδιαλλαγής θα ελέγξει το κράτος;
Ο ριζοσπαστικός σύριζα του 4% ονειρεύεται ανατροπές. Θέλει αλλά δεν μπορεί.
Ο συμβιβασμός είναι μονόδρομος, είναι το αδιέξοδο του κυβερνητικού
δρόμου για ένα αριστερό κόμμα όταν αυτό δεν επιδιώκει βίαιη κατάληψη της
εξουσίας. Πόσο μάλλον για ένα κόμμα που δεν έχει καν τις οργανωμένες
μάζες πιστών μελών να το κρατήσουν όρθιο στη βάση.
Ο κυβερνητικός σύριζα του 30% ονειρεύεται να αντέξει στην εξουσία. Ούτε
μπορεί αλλά ήδη, ούτε και θέλει ανατροπές.
Τι θα γίνει με τις εκλογές;
Τα δύο πρώτα χρόνια μετά το 1981, το ΠΑΣΟΚ, με τουλάχιστον 400.000
χιλιάδες φανατικά μέλη να προωθούν στη βάση την κομματική γραμμή,
τήρησε κάποια μέρη του προγράμματός του. Αύξησε μισθούς, καθιέρωσε
κάποια συνδικαλιστικά δικαιώματα, κοινωνικοποίησε (υποκριτικά και απο τα
πάνω) κάποιες επιχειρήσεις που ήταν έτοιμες να κλείσουν. Στα 5 χρόνια
του είχαν απομείνει οι μαζικές προσλήψεις στο δημόσιο αριστερών επι 40
χρόνια αποκλεισμένων και η άρση μεσαιωνικών και εμφυλιοπολεμικών νόμων
και απαγορεύσεων . Στη συνέχεια έγινε σοσιαλδημοκρατικό, μετά
φιλελεύθερο, κυλίστηκε στη διαφθορά και τελικά πριν λίγα χρόνια έβαλε
την Ελλάδα στη οικονομική εποπτεία της ΕΕ και στην επιβαλόμενη λιτότητα.
Υπάρχει μια πιθανότητα να τα ξαναδούμε εδώ στην Ελλάδα όλα αυτά σε fast
forward και κατηγορία φτερού με τον σύριζα.
Μια πιθανή επιτυχημένη διαπραγμάτευση για το χρέος, μια στοιχειώδης
ελάφρυνση της λιτότητας, οτιδήποτε μπορεί να το φέρει πίσω στην Ελλάδα ο
Τσίπρας και να το παρουσιάσει ως νίκη επι των τοκογλύφων, θα καθιερώσει
τον Σύριζα στην εξουσία και θα εξαφανίσει το παλιό πολιτικό προσωπικό.
Ενα προσωπικό που θα ήταν πολύ διασκεδαστικό να το γνωρίσεις φτάνει να
μη χρειάζεται να το υποστείς: φοβισμένο, παρασιτικό, διεφθαρμένο, με
θρησκευτικά παραληρήματα και εμφυλιοπολεμικές ψυχώσεις, ένας
καταπληκτικός συνδυασμός εθνικιστών και κουίσλινγκ. Αν το κοντράστ
ανάμεσα στην μέχρι πρόσφατα κυβέρνηση και τον σύριζα είναι μεγάλο είναι
γιατί η κυβέρνηση είναι τόσο άθλια.
Γιαυτό και ο σύριζα θα κερδίσει τις εκλογές παρά το ότι είναι τόσο
εμφανώς αόριστος και ασαφής.
Κι αν ο σύριζα πετύχει κάτι, έστω και μικρό, αυτό θα του επαρκεί για καιρό.
Αν όμως δεν πετύχει, αν η ηγεμονεύουσα της ΕΕ Γερμανία θελήσει ρήξη με
την Ελλάδα τότε χωρίς αμφιβολία οι εξελίξεις θα είναι απρόβλεπτες.
Δεν υπάρχει τίποτα που να προοιωνίζει την αντίδραση της ελληνικής
κοινωνίας σε μια τέτοια κατάσταση ούτε καν αν θα στραφεί σε
απελευθερωτική ή αντιδραστική κατεύθυνση.
Και τι να γίνει;
Αν το θέμα είναι μια λογική διαχείριση της Ελληνική κρίσης χρέους και
του παραλογισμού της λιτότητας ο σύριζα είναι μια διέξοδος. Μια διέξοδος
όλο και περισσότερο συστημική όλο και περισσότερο καθησυχαστική για την
απομειούμενη “μεσαία τάξη” και τα μικροαστικά στρώματα που
φαντασιώνονται ότι όλα αυτά είναι προσωρινά.
Γιαυτους όμως που θέλουν περισσότερα, γιαυτούς που ενδιαφέρονται για τα
συμφέροντα της τάξης τους, γιαυτούς που η αυτοοργάνωση και η συμμετοχή
είναι το ζητούμενο, για τον κόσμο του αγώνα, ο σύριζα είναι μια
αυταπάτη. Δεν φταίει ο σύριζα για το ότι η εκμεταλλευόμενη κοινωνία
σιωπά. Και δεν θα φταίει ο σύριζα αν και μια σημερινή γενιά γλιστρήσει
στον κυβερνητισμό και στις αερολογίες της αριστερής διακυβέρνησης.
Ο δρόμος είναι μακρύς και περνάει μέσα απο τη δουλειά στη βάση: απο την
εμπλοκή των εργαζόμενων στα κοινά μέσα από έναν νέο μαχητικό οριζόντιο
και ακηδεμόνευτο συνδικαλισμό, μέσα από την αυτοοργάνωση στις γειτονιές,
μέσα απο την ριζοσπαστική πολιτική στράτευση, μέσα απο τις
ελευθεριακές/αναρχικές ιδέες και πρακτικές.
Αυτες οι λίγες δυνάμεις στον ταξικό συνδικαλισμό που υπάρχουν στην
ελλάδα, τα τοπικά κινήματα αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, το αναρχικό
κίνημα συγκροτούν ένα πολιτικό κεφάλαιο ανατροπής, μικρό αλλά όχι τόσο
μικρό.
Δεν υπάρχει παράκαμψη για την κοινωνική αλλαγή και ο δρόμος της εξουσίας
είναι το τελικό της αδιέξοδο. Αν ο χρόνος φαίνεται πολύς ίσως και να μην
είναι: οι στιγμές κρίσης, οι στιγμές που τα αυτιά των εργαζόμενων είναι
ανοιχτά, οι στιγμές που πρέπει να παίρνονται τα ρίσκα έρχονται τόσο μέσα
από την συνειδητή προετοιμασία τους όσο και “τη νύχτα σαν κλέφτες”. Σε
κάθε περίπτωση μόνο αν ένα κίνημα είναι αφοσιωμένο στη δουλειά της
βάσης, μόνο αν έχει βρει τους δίαυλους επικοινωνίας και ζύμωσης, μόνο αν
έχει εξασφαλισμένο το κύρος και έχει αποδείξει τη συνέπειά του μπορεί
να γίνει η σπίθα που θα κάνει τις μάζες να πάρουν μπρος.
Κάθε τι άλλο είναι συνταγή ήττας, απογοήτευσης, χαμένου κόπου και φυσικά
πολιτικής και ατομικής διαφθοράς όπως κάθε τι που ακουμπά την εξουσία
και το κράτος. Όπως κάποτε το ΠΑΣΟΚ και τώρα ο Σύριζα.
18:00-23:00 θα πραγματοποιηθεί το εξ αναβολής καφενείο του Δεκέμβρη -> 
